Κρήτη, 20 Μαΐου 1941. Από τα ξημερώματα, όταν ξεκίνησε η αεραπόβαση των Γερμανών στην Κρήτη -με το συνθηματικό όνομα «Επιχείρηση Ερμής»-, έως και την 1η Ιουνίου, ημέρα που ο Χίτλερ αντιλήφθηκε το τεράστιο κόστος του σχεδίου του υποχρεώνοντάς τον να μην επιχειρήσει ποτέ άλλη αεροπορική έφοδο τέτοιας κλίμακας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένα μεγάλο μέρος αυτής της ηρωικής προσπάθειας Ελλήνων και Συμμάχων οφείλεται σε 700 εθελοντές Μαορί, οι οποίοι ήταν ενταγμένοι στο 28ο Τάγμα Πεζικού, τμήμα του 2ου Νεοζηλανδικού Εκστρατευτικού Σώματος, που είχε κληθεί να υπερασπιστεί την βρετανική στρατιωτική βάση στην Κρήτη.
Διαβάστε ακόμα: Αερόπλοιο Χίντενμπουργκ - Tο καμάρι των Ναζί που τυλίχτηκε στις φλόγες και γέννησε τους Led Zeppelin
Μπορεί με την «Επιχείρηση Ερμής» οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν την Κρήτη, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε πολύ. Σύμφωνα με το Αυτοκρατορικό Μουσείο Πολέμου του Λονδίνου, ένα μεγάλο μέρος αυτής της πυρρείου νίκης των χιτλερικών δυνάμεων στην Κρήτη, οφείλεται στους Μαορί, τους αυτόχθονες Νεοζηλανδούς -τους άνδρες, που από τη μέρα που γεννιούνται μαθαίνουν να πολεμούν, αλλά πριν να παγώνουν το αίμα των αντιπάλων τους με το χορό «Χάκα».
Σαν σήμερα, 80 χρόνια πριν
Μετά την επιτυχή κατάκτηση της Ελλάδας τον Απρίλιο του 1941, οι Γερμανοί έστρεψαν την προσοχή τους στο νησί της Κρήτης. Η κατάληψη του νησιού θα τους έδινε μια χρήσιμη βάση στην ανατολική Μεσόγειο, την οποία μέχρι εκείνη την στιγμή εκμεταλλεύονταν οι Βρετανοί. Εκείνη την περίοδο ο Χίτλερ ανησυχούσε περισσότερο για την επικείμενη εισβολή του στη Σοβιετική Ένωση, αλλά εντέλει ενέκρινε το σχέδιο του στρατηγού Κουρτ Στουντέντ για μια τολμηρή αεροπορική επίθεση στην Κρήτη, χρησιμοποιώντας την ελίτ των αλεξιπτωτιστών της Λούφτβαφε εναντίον 40.000 ανδρών -Ελλήνων, Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών- που υπερασπίζονταν το νησί.
Στον επίσημο ιστότοπο του Αυτοκρατορικού Μουσείου Πολέμου του Λονδίνου (IWM) διαβάζουμε: «Το Creforce, όπως ήταν γνωστό το συμμαχικό στράτευμα υπεράσπισης της Κρήτης, διοικείτο από τον στρατηγό Μπέρναρντ Φράιμπεργκ, έναν Λονδρέζο που είχε μεταναστεύσει από δύο ετών στη Νέα Ζηλανδία. Με τα πρώτα σήματα που έλαβε περί της επικείμενης αεροπορικής επιδρομής των Ναζί, ο Φράιμπεργκ, χωρίς σοβαρή αντιαεροπορική ισχύ, ανέπτυξε τα περισσότερα στρατεύματά του στο μικρό χωριό -και αεροδρόμιο- Μάλεμε, εκεί που οι πληροφορίες της αντικατασκοπείας έλεγαν ότι θα πέσουν τα περισσότερα γερμανικά στρατεύματα των αλεξιπτωτιστών».
Την πρώτη μέρα της Μάχης της Κρήτης, 20 Μαΐου του 1941, η «Επιχείρηση Ερμής» τα βρήκε σκούρα. Πολλοί Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν μέσα στις γραμμές άμυνας των Συμμάχων και πολλοί περισσότεροι σκοτώθηκαν πριν καν πατήσουν το έδαφος, από τα πυρά των Ελλήνων στρατιωτών και απλών πολιτών, οι οποίοι είχαν βγει με τα όπλα στο χέρι για να υπερασπίσουν την πατρίδα τους. Όσοι Γερμανοί κομάντο κατάφερναν να προσεδαφιστούν, σφαγιάζονταν από τους Κρητικούς χωρικούς τη στιγμή που προσπαθούσαν να απεγκλωβιστούν από τα αλεξίπτωτά τους.
Τη δεύτερη μέρα, ένα ακόμη κύμα αλεξιπτωτιστών έπεσε γύρω από το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, όπου επίσης υπέστησαν μεγάλες απώλειες με παρόμοιο τρόπο. «Στο τέλος της δεύτερης ημέρας, οι Γερμανοί δεν είχαν πετύχει κανέναν από τους στόχους τους, ούτε στην ανατολική πλευρά της Κρήτης, ούτε στη δυτική. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, όλα έδειχναν ότι πρόκειται για μια στρατιωτική και εξαιρετικά δαπανηρή αποτυχία του Χίτλερ», αναφέρει το IWM, αλλά οι συμμαχικές επικοινωνίες είχαν καταστραφεί από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς της Λούφτβαφε και ο Φράιμπεργκ με τους στρατιώτες του ήταν από εκεί και μετά στο έλεος της τύχης.
Την τρίτη μέρα, οι Ναζί εξαπολύουν την τελική τους επίθεση: «Πάνω από το Μάλεμε, τα εκατοντάδες μεταγωγικά αεροσκάφη των Γερμανών αδειάζουν τα πάντα –από το επίλεκτο 11ο Αερομεταφερόμενο Σώμα (XI Fliegerkorps), την “μπαρουτοκαπνισμένη” 7η Μεραρχία αλεξιπτωτιστών και μαζί το σύνολο της 22ης Μεραρχίας Αεραπόβασης κομάντο της Βέρμαχτ. Με τη μάχη να είναι πλέον άνιση, στις 27 Μαΐου ο Φράιμπεργκ διέταξε την εκκένωση του νησιού καλώντας σε βοήθεια το Βασιλικό Ναυτικό. Μεταξύ 28 Μαΐου και 1ης Ιουνίου, 18.000 Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί αποχωρούσαν στρατηγικά ηττημένοι από την Κρήτη. Ωστόσο, πιο ταπεινωτική ήταν η “νίκη” των Γερμανών, με περισσότερους από 3.000 νεκρούς -την ελίτ του στρατού του- μέσα σε τρία 24ωρα. Ήταν τότε που ο Χίτλερ δήλωσε ότι “η ημέρα του αλεξιπτωτιστή έχει τελειώσει”. Οι Γερμανοί δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ ξανά μια τέτοιας έκτασης αεροπορική επιχείρηση», διαβάζουμε στο IWM.
Ο ρόλος των Μαορί και ο θρύλος της 42ης οδού
«Στη μάχη της Κρήτης, η ονομασία “42η Οδός” δόθηκε σε έναν επαρχιακό δρομάκο νοτιοανατολικά των Χανίων, προς τιμήν μιας στρατιωτικής ομάδας Μαορί του 28ου Τάγματος Πεζικού, οι οποίοι κλήθηκαν να υπερασπιστούν τη βρετανική βάση της Σούδας από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Καθώς άρχιζε η μάχη, ένας Μαορί στρατιώτης -ο Χεμαρά Αουπυρί- με δική του πρωτοβουλία σηκώθηκε από την αμυντική θέση που είχε παραταχθεί η διμοιρία του. Ξεκίνησε να χορεύει “Χάκα”, το πανάρχαιο κάλεσμα στα όπλα των αυτοχθόνων της Νέας Ζηλανδίας. Τον ακολούθησαν και οι 42 σύντροφοί του, οι οποίοι παρατάχθηκαν δίπλα του, ωθώντας το 21ο Τάγμα Νεοζηλανδών που βρισκόταν παραταγμένο λίγο πιο πίσω, να ξεχυθεί με μανία εναντίον των Γερμανών, οι οποίοι έτρεχαν πανικόβλητοι μέσα στα χωράφια πετώντας όπως-όπως τον οπλισμό τους.
“Ήταν ένας χορός που σου πάγωνε το αίμα στη σπονδυλική στήλη”», διαβάζουμε στο βιβλίο της Μέγκαν Χάτσινγκ «Ένα Μοναδικό Είδος Μάχης: Οι Νεοζηλανδοί Θυμούνται την Κρήτη» (A Unique Sort of Battle: New Zealanders Remember Crete), το οποίο δημοσιεύθηκε το 2001, μέσα από καταγραφές επιζώντων εκείνης της ομάδας Μαορί που συμμετείχαν στη μάχη της 42ας οδού των Χανίων, αλλά και άλλων Νεοζηλανδών στρατιωτών, όπως και αφηγήσεις αρκετών Κρητικών χωρικών -αυτοπτών μαρτύρων. «Σε κείνες τις άγριες μάχες σώμα με σώμα, και μετά το χορό Χάκα, γεννήθηκε ο θρύλος του 28ου Τάγματος Μαορί», γράφει η Χάτσινγκ.
Στον επίσημο ιστότοπο του 28ου Τάγματος Πεζικού Μαορί, που εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εμπνέει τον κόσμο με τις ιστορίες και τα γεγονότα από τα πεδία των μαχών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαβάζουμε: «Οι Μαορί σκότωσαν περισσότερους από 80 Γερμανούς εκείνη την ημέρα στα Χανιά, με απώλεια μόνο τεσσάρων στρατιωτών από τη δική τους διμοιρία. Και μπορεί στις λίγες επόμενες μέρες που ακολούθησαν, τα Χανιά να κατακτήθηκαν από τους Γερμανούς, ωστόσο η ιστορία έχει καταγράψει πως από το σύνολο των 700 εθελοντών Μαορί του 28ου Τάγματος, μόνο 77 άφησαν το αίμα τους πάνω στα χώματα της Κρήτης και άλλοι 74 πιάστηκαν αιχμάλωτοι, λίγο πριν την γενική υποχώρηση για όλα τα συμμαχικά στρατεύματα που διέταξε ο στρατηγός Φράιμπεργκ».
Ο κ. Γεώργιος Λόης, συνταγματάρχης ε.α. των τεθωρακισμένων, με την ευκαιρία των 80 χρόνων της επετείου από τη Μάχη της Κρήτης, αναφέρει χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Οι σκληραγωγημένοι αυτοί αυτόχθονες είχαν και έναν άλλο λόγο να πολεμήσουν τον Ναζισμό: Για τους χιτλερικούς, οι Μαορί δεν ήταν καν άνθρωποι, αλλά βρίσκονταν σε μια άλλη κατηγορία, στους "υπανθρώπους", μαζί με τους Εβραίους, του Ρώσους και τους αθίγγανους».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
