Κάποιες φορές, και σε αυτό φταίμε και εμείς οι δημοσιογράφοι που «καίμε» λέξεις και έννοιες, τα λόγια δεν φτάνουν για να περιγράψει κανείς αυτό που έχει συμβεί. Μια από αυτές τις φορές είναι και όταν πρέπει να αναφερθείς στη Σφαγή του Διστόμου. Ποιες λέξεις να χρησιμοποιήσεις προκειμένου να περιγράψεις την εν ψυχρώ εκτέλεση 20 βρεφών, το μικρότερο 2 μηνών; Τη δολοφονία ακόμα 45 παιδιών; Λένε πως στον πόλεμο δεν υπάρχει καμία λογική. Στην περίπτωση της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο, μια ημέρα σαν σήμερα, το 1944, δεν μιλάμε ούτε για κάτι λογικό, ούτε για κάτι παράλογο. Μιλάμε για κάτι το οποίο δεν έχει όνομα. Δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί κάπως, γιατί ο άνθρωπος είναι ικανός να κάνει τέτοια αποτρόπαια εγκλήματα αλλά δεν είναι ικανός να τους δώσει έναν χαρακτηρισμό που να αρμόζει σε αυτή τη φρίκη.
Πώς φτάσαμε στη Σφαγή
«Σφηνωμένο» ανάμεσα σε Παρνασσό και Ελικώνα, το Δίστομο ήταν προνομιακός χώρος δράσης για τους αντάρτες την περίοδο της κατοχής. Από εκεί είχαν κάνει πολλές καταδρομικές επιθέσεις σε βάρος των Ναζί και τους διέλυαν σε καλοστημένες ενέδρες. Οι Γερμανοί χαρακτήριζαν το Δίστομο «λυκοφωλιά ανταρτών» και το είχαν βάλει καιρό στο «μάτι». Περίμεναν απλά μια αφορμή.
Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944, μια πομπή στρατιωτικών οχημάτων κατευθύνεται προς την Αράχωβα. Μέσα στην πομπή υπάρχουν και δυο επιταγμένα ιδιωτικά φορτηγά γεμάτα με άντρες ταλαιπωρημένους και ρακένδυτους. Μοιάζουν με αιχμάλωτοι, αλλά δεν είναι. Πρόκειται για Γερμανούς στρατιώτες οι οποίοι παριστάνουν τους αιχμαλώτους προκειμένου να προκαλέσουν την αντίδραση των ανταρτών. Ήταν μια παγίδα.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Στη διαδρομή οι Γερμανοί εκτελούσαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Το αίμα έρρεε άφθονο προκειμένου να είναι σίγουροι πως οι αντάρτες θα αντιδράσουν. Μπήκαν στο Δίστομο και άρχισαν να κάνουν ανακρίσεις. Τότε έμαθαν πως οι αντάρτες βρίσκονται σε ένα άλλο χωριό και ετοιμάζουν επίθεση. Έφυγαν από το Δίστομο και πήγαν προς τα Στείρα. Έπεσαν όμως στην παγίδα που τους έστησαν οι αντάρτες.
Τα πρώτα φορτηγά με τους Ναζί, μακελεύτηκαν. Τουλάχιστον 18 στρατιώτες έπεσαν νεκροί μετά από σκληρή αλλά σύντομη μάχη. Το μίσος και η οργή των Γερμανών ξέσπασε πάνω στο Δίστομο. Θεώρησαν πως οι κάτοικοι συμμετείχαν σε αυτή την παγίδα. Επέστρεψαν πίσω. Η διαταγή ήταν «μην αφήσετε τίποτα όρθιο». Και αυτό έγινε. Με πιστόλια, πολυβόλα, χειροβομβίδες και φωτιά ισοπέδωσαν το χωριό! Εκτελέσεις, βιασμοί, σφαγιασμοί, εμπρησμοί. Δεν σταμάτησαν ούτε μπροστά σε βρέφη ή σε μικρά παιδιά. Παντού εικόνες ασύλληπτης αγριότητας κι απανθρωπιάς.
Υπεύθυνος της σφαγής ήταν ο Χανς Ζάμπελ. Μετά τον πόλεμο συνελήφθη στο Παρίσι και οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές. Ομολόγησε τα όσα φρικτά έγιναν και φυλακίστηκε. Δυστυχώς, λίγο καιρό αργότερα εκδόθηκε στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση και ουδέποτε επέστρεψε στην Ελλάδα...
«Ό,τι ζωντανό έβρισκαν οι Γερμανοί, το σκότωναν»
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή στο εξωτερικό μέσω του BBC και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
«Εδώ 'ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου. Εσύ διαβάτη, όπου πατήσεις, να προσέχεις. Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου» γράφει ο Γιάννης Ρίτσος στο επίγραμμα για το Δίστομο, το χωριό των«ηρώων και μαρτύρων, των σπαραγμένων λουλουδιών και των σφαγμένων μύρων».
Ο Παναγιώτης Περγαντάς του Θωμά (Κιθάρας), 22 χρονών τότε, αφηγείται: «Τότε κατεβαίνω κι εγώ προς το χωριό. Φτάνω σε απόσταση διακόσια μέτρα από τα πρώτα σπίτια. Το σπίτι της αδερφής μου Φρόσως ήταν στην άκρη. Ακούω μια γυναικεία φωνή να σκούζει, να οδύρεται, να θρηνολογεί. Ήταν η μάνα μου. Φτάνω τρέχοντας και τι να δω! Την αδερφή μου κομματιασμένη, βιασμένη, κατακρεουργημένη. Κατασκισμένα ρούχα και σάρκες είχαν γίνει ένα. Το αίμα έτρεχε από τα σκέλια της. Τα βυζιά της κατασφαγμένα, φέτες. Το πρόσωπό της παραμορφωμένο και σ' όλο το σώμα σημάδια άγριας πάλης. Δίπλα της σε μια κούνια το μικρό κορίτσι της τη Ζωή, εφτά μηνών, το είχαν ξεκοιλιάσει, του είχαν κόψει το λαιμό και κρέμονταν τα λαρύγγια του στο στήθος μπλεγμένα με τα βγαλμένα έντερα».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
