Δυστυχώς, για πολλούς τα ονόματα Αθανάσιος Πολυζωίδης και Γεώργιος Τερτσέτης δε λένε και πολλά πράγματα. Ίσως, κάποιοι να τα θυμούνται από μια εμβληματική ελληνική ταινία με πρωταγωνιστές τους Νίκο Κούρκουλο και Μάνο Κατράκη. Τη «Δίκη των Δικαστών» που πραγματεύεται τη δίκη για προδοσία στην οποία σύρθηκαν οι αγωνιστές του 1821 Κολοκοτρώνης και Πλαπούτας. Λίγοι, ωστόσο, γνωρίζουν πως Πολυζωίδης και Τερτσέτης θεωρούνται σήμερα οι «εθνικοί δικαστές». Είναι οι δικαστές που όρθωσαν το ανάστημα τους στον Όθωνα και την αντιβασιλεία και προτίμησαν να βρεθούν αυτοί κατηγορούμενοι από το να στείλουν στην γκιλοτίνα τους Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα. Η δίκη των δικαστών ξεκίνησε μια ημέρα σαν σήμερα και ολοκληρώθηκε με πανηγυρική δικαίωση των Πολυζωίδη και Τερτσέτη.
Η δίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα
Όταν μια χώρα σέρνει σε δίκη για προδοσία τον αρχιστράτηγό της και έναν από τους σημαντικότερους πολέμαρχούς της, που αφιέρωσαν τη ζωή τους για την Ελευθερία, τότε αυτή η χώρα θα πρέπει να ντρέπεται. Βέβαια, η Ελλάδα εκείνης της εποχής δεν ήταν ένα ανεξάρτητο κράτος. Άλλοι έπαιρναν τις αποφάσεις. Οι ξένοι. Οι «προστάτες». Και γι αυτούς ονόματα όπως Κολοκοτρώνης ή Πλαπούτας δε σήμαιναν και πολλά. Αλλά και πάλι... Την ημέρα που ο Γέρος του Μοριά και ο πολέμαρχος κάθισαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου οι ρακένδυτοι Έλληνες έσκυψαν το κεφάλι από ντροπή. Και ας μην έφταιγαν αυτοί. Κάποιοι παπάδες χτυπούσαν τις καμπάνες των εκκλησιών για να δείξουν τον κίνδυνο. Ήταν 30 Απριλίου 1834 όταν ξεκίνησε αυτή η κατάπτυστη δίκη.
Ο ανήλικος Όθωνας και η αντιβασιλεία φρόντισαν, ώστε, η καταδίκη των αγωνιστών να είναι σίγουρη. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Σχινάς και ο εισαγγελέας ο Εδουάρδος Μάσσον, ένας ανθέλληνας από τη Σκωτία, όρισαν στην έδρα δικαστές που βρίσκονταν στο αντίπαλο στρατόπεδο από τους αγωνιστές (ναι, η φαγωμάρα μεταξύ των Ελλήνων δεν προέκυψε τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι πανάρχαιο...έθιμο): Πρόεδρος: Πολυζωίδης. Μέλη: Τερτσέτης, Σούτσος, Φραγκούλης, Βούλγαρης και βέβαια εισαγγελέας, ο ορκισμένος εχθρός του Γέρου, ο Μάσσον για να είναι ακόμα πιο σίγουρο το αποτέλεσμα. Το κατηγορητήριο αναφερόταν σε «συνωμοσία επί σκοπώ να ταράξουν την κοινήν ησυχία, και καταφέρουν τους υπηκόους της Α.Μ. εις ληστείαν και εμφύλιον πόλεμον, υπογράψουν αναφορά σε ξένη δύναμη και καταργήσουν το καθεστώς πολίτευμα…».
Η δίκη ξεκίνησε αλλά από την πρώτη κιόλας συνεδρίαση φάνηκε το προφανές. Οι κατήγοροι δεν είχαν καμία απολύτως απόδειξη για αυτά που κατηγορούσαν τους αγωνιστές. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε; Μοναδικό «όπλο» τους οι ψευδομάρτυρες, όμως, και αυτοί δεν ήταν καλά προετοιμασμένοι και έπεφταν διαρκώς σε αντιφάσεις που εκνεύριζαν τους πάντες. Όσο η δίκη συνεχίζεται τόσο πιο καθαρά φαίνεται η δολοπλοκία προκειμένου να Κολοκοτρώνης, Πλαπούτας και άλλοι αγωνιστές της Επανάστασης του 1821 να καταλήξουν στην γκιλοτίνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρχικοί 16 μάρτυρες κατηγορίας, αυξήθηκαν λίγο πριν από τη δίκη σε 44, ενώ οι αρχικοί 130 μάρτυρες υπεράσπισης, μειώθηκαν σε 115 με τις επεμβάσεις του Μάσσον.
Την ημέρα της απόφασης, 26 Μαϊου 1834, Σούτσος, Φραγκούλης, Βούλγαρης υπογράφουν την υπαγορευμένη καταδικαστική απόφαση δίχως δισταγμό. Πολυζωίδης και Τερτσέτης, ωστόσο, παρά τις απειλές που δέχονται δε λυγίζουν. Δεν υπογράφουν. «Με τέτοια χαλκευμένα αποδεικτικά στοιχεία, ούτε δύο γάτοι δεν καταδικάζονται σε θάνατο» λέει ο Τερτσέτης. «Εν ονόματι του βασιλέως σας διατάσσω να υπογράψετε την απόφαση», φωνάζει ο υπουργός Δικαιοσύνης. «Προτιμώ να μου κόψετε το χέρι», απαντά ο Πολυζωίδης. «Δε θα με έχετε συνεργό στον φόνο δύο αθώων ανθρώπων», λέει ψύχραιμα ο Τερτσέτης. Η ηρωική στάση των δύο δικαστών «στόμωσε το λεπίδι του δημίου».
Η δίκη των δικαστών
Οι φήμες για πυροδότηση λαϊκής εξέγερσης, θορύβησε τους Βαυαρούς και τους υποχρέωσε να μετατρέψουν την ποινή σε κάθειρξη με έκδοση βασιλικής χάρης. Οι καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στις φυλακές για να την εκτίσουν. Είναι χαρακτηριστική η απορία του Κολοκοτρώνη που παραξενεύτηκε βλέποντας ότι αντί για το ικρίωμα, τους οδηγούσαν στη φυλακή: «Γιατί μας πάτε στο κάτεργο;» ρώτησε, «δε θα μας πάρουν τα κεφάλια μας;». Αυτοί, ωστόσο, που έστησαν τη δίκη των δυο πολέμαρχων δε θα άφηναν αυτή την ντροπή δίχως απάντηση. Οι σκευωροί στέλνουν Πολυζωίδη και Τερτσέτη σε δίκη «κατηγορών αυτούς ως ενόχους της αρνήσεως υπηρεσίας και της με σκοπόν ιδιοτελή βλάβην του κράτους παραβάσεως της εχεμύθειας περί την ψηφοφορίαν του δικαστηρίου» αλλά και ότι είχαν εξαγοραστεί «από τον χρυσόν της κολοκοτρωνικής φάρας». Η δίκη των Πολυζωίδη και Τερτσέτη έγινε στο Ναύπλιο τον Σεπτέμβριο του 1834. Επίτροπος - Εισαγγελέας ήταν – ποιος άλλος; - ο «φιλέλληνας» Μάσσον.
Η δίκη των δικαστών άργησε να ξεκινήσει γιατί δεν έβρισκαν δικαστές πρόθυμους να δικάσουν τους δυο που είχαν σηκώσει στους ώμους τους την περηφάνια ενός ολόκληρου λαού. Προφανώς, και μετά από μια δίκη που ήταν εξίσου αισχρή και δίχως το παραμικρό στοιχείο όπως ακριβώς και η πρώτη, οι δυο κατηγορούμενοι δικαστές αθωώθηκαν πανηγυρικά.
«Η εντολή ου φονεύσεις μ’ εφόβιζεν απαρηγόρητα, επειδή φόνος ασυγχώρητος είναι ο άδικος αποκεφαλισμός ανθρώπου» ανέφερε στην απολογία του ο Πολυζωίδης, της οποίας μόνο λίγα αποσπάσματα έχουν διασωθεί, γνωρίζουμε όμως ότι «έδειξεν ευγλωττίαν και ακρίβειαν λόγου άξιαν των αρχαίων ημερών της Ελλάδος».
Η απολογία του Γεωργίου Τερτσέτη, ωστόσο, αποτελεί παρακαταθήκη στον αγώνα για Ελευθερία και Δικαιοσύνη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε οποιοδήποτε μέρος της Γης και έφθασε μέχρι τις μέρες μας. «Ημείς Πατρίδα μας έχομεν το ανθρώπινο γένος» είπε αρχικά και πρόσθεσε «Αν ημείς εγκαλούμεθα από τον Επίτροπον, αν αυτός μας φοβερίζει φυλακισμόν, το αίτιον είναι η σφοδρή μας λατρεία προς την δικαιοσύνην, εις καιρούς τους οποίους κάλλιστα γνωρίζετε. Και η δικαιοσύνη δεν είναι προνόμιον, είναι ιδιοκτησία της ανθρωπότητος και αρμόζει λοιπόν να αναφέρωμεν ημείς σήμερον, ως εις βοήθειαν μας, το όνομα του ανθρώπινου γένους, αφού δια αυτό αγωνίσθημεν.
Ποιός είσαι εσύ» είπε απευθυνόμενος στον επίτροπο Μάσον, «που παίζεις με ημάς εις την γην της γεννήσεως μας;… Ο Εθνισμός μας, ω Επίτροπε είναι θεμελιωμένος εις τα αίματα οκτακοσίων χιλιάδων Ελλήνων φονευμένων εις τον αγώνα και δεν ήταν θέλημα θεού ημείς, να φθάσωμεν εις τόσην αναισθησίαν, ώστε να εξαλείψει την λατρείαν του Εθνισμού από τα σπλάχνα μας η επωμίδα του Υπουργού».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
