Στην Ελλάδα πάντα υπήρχε μια «παράδοση» στο αντάρτικο πόλης. Είτε στη μαζικότερη μορφή του και την αντίσταση σε δικτατορίες και κατοχικές δυνάμεις, είτε, μεταπολιτευτικά, με τη μορφή παράνομων συνωμοτικών ολιγομελών οργανώσεων. Ειδικά, τη δεκαετία του 1980 με κύριους εκφραστές την «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη» και τον «Ε.Λ.Α» οι επιθέσεις σε ανθρώπινους ή μη στόχους ήταν, για μια περίοδο, σχεδόν καθημερινές. Αντίθετα, πάντως, με το τι συνέβαινε στο εξωτερικό εδώ στην Ελλάδα, δεν υπήρχαν ποτέ οι λεγόμενες «τυφλές» ή μαζικές επιθέσεις σε βάρος ανυποψίαστων πολιτών. Βομβιστικές επιθέσεις ουσιαστικά σήμαινε και προειδοποιητικό τηλεφώνημα προκειμένου να εκκενωθεί σύντομα ο χώρος που θα γινόταν η έκρηξη του μηχανισμού. Με όλα αυτά σαν δεδομένα, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί αυτό που έγινε μια ημέρα σαν σήμερα, πριν από 37 χρόνια.
Η έκρηξη που έστειλε στο νοσοκομείο 39 άτομα
Είναι Πέμπτη, 31 Οκτωβρίου 1985. Λίγο πριν τις 11 το βράδυ. Στην αφετηρία των λεωφορείων στην Ακαδημίας, δεκάδες άτομα ανάμεσα τους και πολλοί μαθητές έχουν επιβιβαστεί στο λεωφορείο το οποίο έκανε το δρομολόγιο Ακαδημίας - Αργυρούπολη. Το δρομολόγιο ξεκίνησε περίπου στις 10:40. Όταν το όχημα έφτασε στην οδό Βουλιαγμένης 182, μπροστά από το κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, που στεγαζόταν εκεί τότε, μια εκκωφαντική έκρηξη «έσπειρε» τον φόβο, τον πόνο και τον πανικό.
Το όχημα (τύπου Ίκαρους που άνηκε στην ΕΑΣ) άνοιξε σαν «κονσερβοκούτι», έγραφαν την επόμενη ημέρα οι εφημερίδες, και πολλοί από τους επιβάτες του εκσφενδονίστηκαν στο οδόστρωμα. Το σημείο γύρω από το κουφάρι του λεωφορείου θύμιζε βομβαρδισμένο τοπίο. Ακολούθησαν σκηνές αλλοφροσύνης με τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ να παραλαμβάνουν τον έναν μετά τον άλλο τους τραυματίες. Από την έκρηξη τραυματίστηκαν συνολικά 39 επιβαίνοντες, οι 10 σοβαρά, ενώ ένας εξ αυτών υπέστη ακρωτηριασμό.
Σύντομα όλοι συνειδητοποιούν πως πρόκειται για έκρηξη βόμβας και «παγώνουν» δεδομένου πως είναι η πρώτη φορά που μια βομβιστική ενέργεια έχει τόσο τυφλό και τόσο μαζικό χαρακτήρα. Ακόμα και οι αστυνομικοί δεν μπορούσαν να πιστέψουν πως στόχος είναι ένα λεωφορείο γεμάτο μαθητές. Πρόκειται για μια επίθεση που δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό και σαν πρακτική συναντάται κυρίως σε χώρες του Ισλάμ από ακραίους φονταμενταλιστές. Κάτι δεν «κολλάει» στην ιστορία και τον γρίφο καλείται να λύσει το 1ο Τμήμα Προστασίας Πολιτεύματος της Υποδιεύθυνσης Κρατικής Ασφαλείας (η Αντιτρομοκρατική υπηρεσία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, δεν υπήρχε τότε, ιδρύθηκε περίπου 5 χρόνια αργότερα). Στην ΕΛ.ΑΣ. είναι τόσο μπερδεμένοι που η υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών έκανε 10 πειραματικές εκρήξεις σε στρατόπεδο της Μαλακάσας, με σκοπό να δοθεί απάντηση στο ερώτημα «ποιος μπορεί να ήταν ο φορέας της βόμβας».
«Η έκρηξη προήλθε από αυτοσχέδιο, ωρολογιακό μηχανισμό που αποτελείτο από εκρηκτική ύλη, πυροκροτητή, ρολόι επιτραπέζιο, καλώδια, βύσματα και μπαταρία. Όλος αυτός οι μηχανισμός ήταν περιτυλιγμένος με ύφασμα για την αποφυγή κραδασμών και του θορύβου του ωρολογίου. […] Η εστία της έκρηξης βρίσκεται στο οπίσθιο εσωτερικό μέρος του λεωφορείου, επί του δαπέδου και κοντά στην οπίσθια εσωτερική επικάλυψη, περί τα 15 εκατοστά αριστερά του διαμήκους άξονα συμμετρίας του». Αυτό αναφέρει το πόρισμα των πραγματογνωμόνων που συντάχθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1985 και έφερε πριν από μερικά χρόνια στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Το Βήμα».
Ο τότε πρωθυπουργός, Ανδρέας Παπανδρέου, σε δηλώσεις του έκανε λόγο για «άνανδρη και εγκληματική πράξη, που μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών» και απαιτεί την άμεση διαλεύκανση της υπόθεσης και τη σύλληψη των δραστών.
Τα πιθανά και... απίθανα σενάρια
Όταν οι αστυνομικοί είδαν πως από τα ευρήματα στο λεωφορείο και τη λίστα των επιβατών δεν προκύπτει κάτι ύποπτο, άνοιξαν το πεδίο προσπαθώντας να βρουν έστω και ένα στοιχείο. Τελικά, αυτό το στοιχείο το είχαν από την αρχή στα χέρια τους αλλά... δεν το ήξεραν! Διαπιστώθηκε, λοιπόν, πως το κέντρο της Άμεσης Δράσης το βράδυ της έκρηξης είχε λάβει ένα τηλεφώνημα που ενδεχόμενος να «κρύβει» την απάντηση. Οι υπεύθυνοι της εφημερίδας «Απογευματινή» είχαν ειδοποιήσει την ΕΛ.ΑΣ. πως ένας άγνωστος είχε καλέσει το τηλεφωνικό κέντρο της εφημερίδας και είχε προειδοποιήσει για επικείμενη έκρηξη βόμβας έξω από το σπίτι του μεγαλοβιομήχανου Τσάτσου (ιδιοκτήτη, μεταξύ άλλων, της ΑΓΕΤ Ηρακλής) στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι! Το πλήρωμα ενός περιπολικού έφτασε στο σημείο αλλά ο αστυνομικός που έκανε τον επιτόπιο έλεγχο δε βρήκε τίποτα το ύποπτο και αποχώρησε ενημερώνοντας σχετικά το κέντρο της Άμεσης Δράσης!
Σε εκείνο το σημείο, λοιπόν, η ΕΛΑΣ βρέθηκε μπροστά σε ένα σημαντικό εύρημα. Από τη μια υπήρχε μια βόμβα που εξερράγη σε ασυνήθιστο μέρος, με ασυνήθιστο τρόπο και από την άλλη υπήρχε μια απειλή για βόμβα που δεν εξερράγη ποτέ. Όταν συνέδεσαν τα δυο γεγονότα βρέθηκαν μπροστά στη λύση του γρίφου: Η βόμβα που εξερράγη στο λεωφορείο με τους μαθητές είχε ως στόχο το σπίτι του μεγαλοεφοπλιστή. Το μόνο που έμενε να διαπιστωθεί είναι πως ο εκρηκτικός ωρολογιακός μηχανισμός βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο. Έτσι οι αστυνομικοί ξεκίνησαν μια αντίστροφη έρευνα. Έψαξαν, δηλαδή, και βρήκαν ποια άτομα πέρασαν από την οδό Κανάρη, περίπου στις 10 το βράδυ της Πέμπτης, και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν στο μοιραίο λεωφορείο.
«Από το σημείο αυτό και την ανωτέρω περίπου ώρα διήλθαν ένας μαθητής και η αδελφή του που κάθονταν στο σημείο της έκρηξης. Κατά την εξέτασή τους ισχυρίστηκαν ότι δεν παρέλαβαν ύποπτη τσάντα κατά τη διέλευσή τους από την οδό Κανάρη. Επίσης, στις 22.00 περίπου ώρα της αυτής ημέρας ανεχώρησε από το Βρετανικό Συμβούλιο, που είναι στην πλατεία Κολωνακίου, για την οδό Ακαδημίας και ο μετέπειτα επιβάτης αυτού ιρακινής καταγωγής. Ο ίδιος ισχυρίστηκε κατά την εξέτασή του ότι την ανωτέρω διαδρομή διήνυσε με το λεωφορείο της γραμμής Ακαδημίας-Μαράσλειος. Ο ανωτέρω ισχυρισμός του δεν έγινε δυνατόν να διασταυρωθεί», αναφέρει το πόρισμα της ΕΛΑΣ. Από κάποιο σπάνιο παιχνίδι της τύχης, λοιπόν, η βόμβα βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο καθώς κάποιος από τους επιβάτες την είδε στο δρόμο, θεώρησε πως είχε κάτι πολύτιμο και την πήρε για να την «εξερευνήσει» αργότερα. Αυτό που δεν αποδείχθηκε ποτέ ήταν το ποιος ήταν ο «φορέας». Ο Ιρακινός φοιτητής έφυγε από τη Ελλάδα λίγους μήνες μετά το περιστατικό χωρίς να αποδειχθεί τίποτε εις βάρος του, ενώ και τα δύο αδέρφια αρνούνταν πως μετέφεραν εκείνα την βόμβα.
Την επόμενη μέρα της έκρηξης, ένας οδοκαθαριστής βρήκε στο Κολωνάκι (κοντά στο σημείο που υποτίθεται πως έπρεπε να εκραγεί η βόμβα) προκήρυξη ανάληψης ευθύνης για την επίθεση από την πρωτοεμφανιζόμενη οργάνωση «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά»! «Δείχνοντας την έμπρακτη αντίστασή μας ενάντια στο καπιταλιστικό καθεστώς, χτυπήσαμε σήμερα συμβολικά το σπίτι των Τσάτσων (στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι), που αποτελούν μία από τις χαρακτηριστικές εκφράσεις της χυδαιότητας του ελληνικού αστισμού» αναφέρει μεταξύ άλλων η προκήρυξη στο τέλος της οποίας ο συντάκτης συμπληρώνει: «Κασσίμης- Τσουτσουβής ζουν μέσα στους αγώνες μας. Θα νικήσουμε».
Η «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά» δεν πραγματοποίησε ξανά κάποια επίθεση. Με το πέρασμα του χρόνου στην Αντιτρομοκρατική κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη οργάνωση μετά την αποτυχία εκείνη «διαλύθηκε» για να δημιουργηθεί δυο χρόνια αργότερα η «1η Μάη» που ευθύνεται για την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου της ΓΣΕΕ Γιώργου Ραυτόπουλου (1987) και τη δολοφονία του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αναστασίου Βερνάρδου (1989).
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
