Με ούτε μία εβδομάδα να παραμένει μέχρι την Πρωτοχρονιά, όλη η Ελλάδα ετοιμάζεται να αφήσει πίσω της το δύσκολο και πολύπαθο 2023, προς ένα νέο και, αισίως, καλύτερο ξεκίνημα.
Δεν γιορτάζουν όμως όλες οι περιοχές την αποχώρηση του «γερο-χρόνου» με τον ίδιο τρόπο. Αν και στην πλειονότητα της χώρας έχουν υιοθετηθεί οικουμενικά έθιμα όπως το κόψιμο της Βασιλόπιτας, κάποια μέρη επιμένουν στα δικά τους πατροπαράδοτα.
Βασιλόπιτα
Ένα έθιμο απόλυτα συνυφασμένο με την Πρωτοχρονιά, γύρω από τη βασιλόπιτα μαζεύονται σχεδόν όλες οι οικογένειες εκείνες τις σημαντικές ώρες πριν την αντίστροφη μέτρηση για το νέο έτος.
Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο Μέγας Βασίλειος ήταν επίσκοπος στη Καισαρεία της Μικράς Ασίας, ο έπαρχος της περιοχής θέλησε να μπει στην πόλη και να την λεηλατήσει. Παρά την φτώχεια και την ανέχεια που επικρατούσε στην περιοχή, ο αχόρταγος εισβολέας δεν κάμφθηκε.
Τότε, ο άγιος Βασίλειος μάζεψε όλα τα τιμαλφή και τα χρυσά των λίγων πλουσίων της πόλεως για να τα προσφέρει κατά πρόσωπο στον έπαρχο, προκειμένου να αποφευχθεί η γενική λεηλασία. Όταν όμως εκείνος άλλαξε γνώμη, ύστερα από θαυματουργική παρέμβαση του αγίου Μερκουρίου, όπως λέγεται, ο άγιος διέταξε να φτιαχτούν ζύμες και μέσα τους να μπουν τα τιμαλφή και τα χρυσά και να μοιραστούν στους φτωχούς της πόλης.
Βέβαια, γνωρίζουμε πως η τοποθέτηση νομίσματος μέσα σε πίτα είναι ένα έθιμο που κρατάει από την αρχαιότητα, αφού αναφέρεται κατά την ρωμαϊκή εορτή των Σατουρναλίων (Κρόνια). Λέγεται ότι από τους Ρωμαίους υιοθετήθηκε στη δυτική και κεντρική Ευρώπη, και υπάρχει ως σήμερα.
Ποδαρικό
Περισσότερο δεισιδαιμονία παρά έθιμο, πολλοί τηρούν την πρακτική να μπαίνουν ως καλεσμένοι στο σπίτι γνωστών και συγγενών με το δεξί τους πόδι κατά την πρώτη τους είσοδο της χρονιάς, έτσι ώστε να ξεκινήσει με καλή τύχη.
Χαρτιά
Από την άλλη, κάποιοι δνε φοβούνται να ρισκάρουν να τους μπει η νέα χρονιά με γκίνια, και επιδίδονται σε μακροσκελείς παρτίδες χαρτοπαιξίας, με το Texas Hold'em να είναι ιδιαίτερα δημοφιλές πλέον, ενώ το τραπέζι στήνεται σε σπίτια, μαγαζιά, καφενεία, ακόμα και πλατείες χωρίς περιορισμούς.
Το τυχερό ρόδι
Το ρόδι είναι ακόμα ένα σύμβολο τύχης, αφθονίας και επιμονής, καθώς ωριμάζει μέσα στο φθινόπωρο. Για τους ανατολίτικους και μουσουλμανικούς πολιτισμούς είναι ακόμα πιο σημαντικό, αφού η ροδιά θεωρείται στο Κοράνι ένα από τα τέσσερα καρποφόρα δέντρα που ο Αλλάχ δώρισε στον άνθρωπο, μαζί με την ελιά, τη χουρμαδιά, την κληματαριά και τη συκιά.
Το σκυλοκρέμμυδο
Το σκυλοκρέμμυδο ή κρεμύδα (Scilla maritima) είναι ένα αγριόχορτο του οποίου ο βολβός μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Τα ζώα δεν το τρώνε γιατί έχει δηλητήριο, αλλά για πολλούς ανθρώπους, τόσο και στον λαό μας, συμβολίζει την αντοχή και την αναγέννηση, καθώς είναι πολύ επίμονο ζιζάνιο που μπορεί να επιβιώσει για καιρό και εκτός χώματος.
Γι’ αυτό την πρωτοχρονιά κάποιοι ακόμα κρεμούν σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους. Πρόκειται για αρχαίο έθιμο καλοτυχίας που αναφέρεται ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ.
Η «προβέντα» και τα «μουλιστρίνια»
Πέρα από τη βασιλόπιτα, οι νοικοκυρές της Σάμου ετοιμάζουν και την προβέντα, ένα πιάτο με γλυκά το οποίο θεωρείται μέτρο της δεξιοτεχνίας τους. Όταν οι καλεσμένοι κάνουν ποδαρικό στο σπίτι, πέρα από το assortment γλυκών απολαμβάνουν και ένα χαρτζιλίκι για τις υπηρεσίες τους, τα λεγόμενα «μπουλιστρίνια».
Το σκόρπισμα των φύλλων
Στο νησί της Θάσου, επιβιώνει αυτό το παλιό έθιμο, κατά το οποίο όλοι κάθονται γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν τη θράκα προς τα έξω και ρίχνουν στα αναμμένα κάρβουνα φύλλα ελιάς, ενώ κάνουν από μια κρυφή ευχή. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του.
Αλμυρή... βασιλόπιτα
Στην Ξάνθη, και κυρίως στα Άβδηρα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες νοικοκυρές δε ζυμώνουν βασιλόπιτα, αλλά ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μία πίτα με πράσο, κιμά και κύμινο. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί, που ονομάζεται σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίροταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, τον σορβά.
Οι «μωμόγεροι» από τον Πόντο
Ένα έθιμο με ποντιακές ρίζες αναβιώνει κάθε Πρωτοχρονιά σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, αυτό των μωμόγερων. Πρόκειται για ένα είδος λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου, όπου οι πρωταγωνιστές μιμούνται γεροντικά πρόσωπα, εξου και η ετυμολογία της λέξης «μωμόγερος», από τα συνθετικά «μίμος» και «γέρος».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
