Σείριος ετυμολογικά σημαίνει φωτεινός. Πρόκειται για το πιο λαμπρό άστρο που διακρίνουμε διά γυμνού οφθαλμού κατά τις νυχτερινές ώρες. Ο δορυφόρος Ίππαρχος (1989-1993) προσδιόρισε πως ο Σείριος βρίσκεται σε απόσταση 8,57 ετών φωτός από τη Γη. Η απόσταση μπορεί να φαντάζει μακρινή, όμως στην πραγματικότητα δεν βρίσκεται τόσο μακριά μας. Για τα επόμενα 60 χιλιάδες χρόνια θα τον βλέπουμε όλο και λαμπρότερο στον ουράνιο θόλο, καθώς μας πλησιάζει.
Η αλήθεια, πάντως, είναι πως όταν στρέφουμε το βλέμμα μας προς τον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός, θέλοντας να εντοπίσουμε τον Σείριο, δεν βλέπουμε έναν, αλλά δύο αστέρες. Ο Σείριος αποτελείται από έναν λευκό αστέρα και έναν λευκό νάνο (ο πρώτος ever που ανακαλύφθηκε). Ο λευκός νάνος είναι το υπόλειμμα του πυρήνα ενός αστέρα (μικρής ή μεσαίας μάζας) που απομένει έπειτα από τον θάνατο του.
Πολύ μεγαλύτερος από τον Ήλιο
Ας εστιάσουμε όμως στον Σείριο Α, ο οποίος παρουσιάζει διπλάσια μάζα σε σχέση με τον Ήλιο, είναι φωτεινότερος κατά 25 φορές κι έχει 71% μεγαλύτερη ακτίνα. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια του προσεγγίζει τους 9,5 χιλ. βαθμούς Κελσίου, εξού κι η έντονη, λευκή λάμψη του.
Μετά τον Σείριο, το αμέσως πιο φωτεινό άστρο (με σημείο αναφοράς τη Γη) είναι ο Κάνωπος. Ο Σείριος, όμως, σε σχέση με τον Κάνωπο, είναι πολύ λιγότερο φωτεινός, απλώς βρίσκεται 310 έτη φωτός μακριά μας. Μαζί με τον Μπετελγκέζ και τον Πρόκυνα δημιουργούν ένα φωτεινό τρίγωνο που ονομάζεται «χειμερινό τρίγωνο».
Από την άλλη, ο Σείριος Β (10 χιλιάδες φορές πιο αμυδρός από τον Α) κατανάλωσε τα καύσιμα του κι έγινε ερυθρός γίγαντας. Ύστερα έχασε τα εξωτερικά του στρώματα και μετετράπη σταδιακά σε λευκό νάνο, 120 εκατ. χρόνια πριν. Φανταστείτε πως η παρατήρηση του είναι τόσο δύσκολη από τη Γη, σε βαθμό που οι αστρονόμοι δεν μπορούσαν να υπολογίσουν τη μάζα του ως το 2005, κι ενώ είχε ανακαλυφθεί το 1862! Όταν ακαλύφθηκε δε, προκάλεσε τεράστια έκπληξη στους αστρονόμους. Σε αντίθεση με τον Α που ήταν γνωστός από τα αρχαία χρόνια, για τον Β είχαμε πλήρη άγνοια!
Το συγκεκριμένο σύστημα (Σείριος Α, Σείριος Β) έχει περίπου 200-300 εκατομμύρια έτη ζωής κι ανέκαθεν αποτελούσε πηγή έμπνευσης και κομμάτι της κουλτούρας για προγενέστερους ανθρώπινους πολιτισμούς (Έλληνες, Αιγύπτιοι, Πολυνήσιοι), αλλά και για τη μυθολογία και την θρησκειολογία.
Επιπροσθέτως, ο Μέγας Κύων, ο αστερισμός στον οποίο βρίσκεται ο Σείριος ή αλλιώς Άλφα του Μεγάλου Κυνός ή «Αστέρας - σκύλος», σημειώθηκε για πρώτη φορά στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο. Η διάταξη των αστέρων λέγεται πως αναπαριστά έναν από τους σκύλους που ακολουθούν τον κυνηγό Ωρίωνα. Για την ιστορία, ο Αντχάρα (Έψιλον του Μεγάλου Κυνός), ο Ουέζεν (Δέλτα), ο Μουρζίμ (Βήτα) κι ο Αλάντρα (Ήτα) είναι τα άλλα αξιοσημείωτα αστέρια του αστερισμού.
Βρήκε ο TESS πλανήτες στη τροχιά του Σείριου;
Ο Ήλιος μας έχει οκτώ πλανήτες. Ο Σείριος έχει κάποιον; Ως τώρα δεν έχει ανακαλυφθεί πλανήτης στη τροχιά του. Το 2018 η NASA απέστειλε στο διάστημα τον δορυφόρο TESS, ο οποίος εκτοξεύθηκε με βασική αποστολή να εντοπίσει εξωπλανήτες στη τροχιά φωτεινών αστέρων (όπως ο Σείριος).
Αν και σύμφωνα με τα στοιχεία της NASA ο TESS ανακάλυψε 66 νέους εξωπλανήτες, κανένας απ' αυτούς δεν εντοπίστηκε στη τροχιά του Σείριου. Μια πιθανή εξήγηση γι' αυτό είναι πως ο Σείριος θεωρείται ακόμη αρκετά νέος αστέρας.
Πως θα εντοπίσετε τον Σείριο στον ουρανό
Αρχικά να επισημάνουμε πως ο Σείριος είναι ορατός στην Ελλάδα και γενικότερα στο Βόρειο Ημισφαίριο κατά το χειμερινό νυχτερινό ουρανό. Για να τον διακρίνετε ταχύτερα κι ευκολότερα, δεν έχετε παρά να βρείτε πρώτα την Ζώνη του Ωρίωνα. Είναι τρεις αστέρες στη σειρά (Δέλτα, Έψιλον και Ζήτα), σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους.
- Κοιτώντας κάτω κι αριστερά από την Ζώνη του Ωριώνα, θα βρείτε τον Σείριο. Δεν θα δυσκολευτείτε ιδιαίτερα, αφού η λάμψη του τον κάνει να ξεχωρίζει καταφανώς.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
