Σε ηλικία 67 ετών, στις 27 Απριλίου του 1867, ο οπλαρχηγός, πολιτικός και συγγραφέας Ιωάννης Μακρυγιάννης έφυγε από τη ζωή. Στην πορεία της ζωής του υπήρξε ένας άνθρωπος γεμάτος πάθη, ενθουσιασμούς, απογοητεύσεις αλλά κυρίως αγώνες. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τον ξεχώρισαν ανάμεσα στους αγωνιστές του 1821.
Η παρουσία του Μακρυγιάννη είχε για παράδειγμα εντυπωσιάσει τη Γενιά του 1930 η οποία τον θαύμασε και τελικά του προσέδωσε το κύρος και τη θέση στην ιστορία την οποία κατέχει μέχρι σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του Σεφέρη πως ο Μακρυγιάννης «πολέμησε, αγωνίστηκε, πίστεψε, σακατεύτηκε, αηδίασε, θύμωσε. Αλλά έμεινε πάντα ορθός ως το τέλος: άνθρωπος στο ύψος του ανθρώπου».
Για τη ζωή του αλλά και για τη δική του στάση απέναντι στα τεκταινόμενη στην επαναστατική και την μετά την Επανάσταση περίοδο, πληροφορούμαστε από τα πασίγνωστα Απομνημονεύματά του. Ο Μακρυγιάννης, που δεν ήξερε να γράφει ως παιδί, έμαθε γράμματα και τελικά συνέγραψε ένα βιβλίο που παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον.
Μέσα σε αυτό, αφηγείται τις συνθήκες στην Ελλάδα, ενώ με τον παθιασμένο λόγο του δεν διστάζει να τα βάλει κυριολεκτικά με τους πάντες. Από το στόχαστρό του δεν φεύγει ούτε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης του οποίου βέβαια αναγνώριζε την οξύνοια, την στρατηγική ικανότητα και το αγωνιστικό πάθος. Τον κατέκρινε όμως σφοδρά για άλλα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς και της δράσης του.
Ο Μακρυγιάννης για τον πλουτισμό και τον εμφύλιο
Ήδη, την πρώτη νύξη για τον Κολοκοτρώνη, τη βρίσκουμε από τις πρώτες σελίδες των Απομνημονευμάτων του. Λέει σε ένα σημείο ο Μακρυγιάννης, «όταν ὁ Κολοκοτρώνης καὶ οἱ συντρόφοι τοῦ ἦρθαν ἀπὸ τὴν Ζάκυθο, δὲν εἶχαν οὔτε πιθαμὴ γῆς, τώρα φαίνεται τί ἔχουν». Η υπόνοια είναι εδώ σαφής: O Kολοκοτρώνης, σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη, εκμεταλλεύτηκε την παρουσία του στον Αγώνα για ίδιον όφελος.
Εκτός όμως αυτού, ο Μακρυγιάννης, είχε πληγωθεί πολύ από τις εμφύλιες συγκρούσεις που είχαν ξεσπάσει στην επαναστατημένη Ελλάδα το 1824. Ο ίδιος λέει ότι πάντοτε ήταν υπέρ της ενότητας των Ελλήνων απέναντι στους κοινούς εχθρούς. Παραπονιέται μάλιστα συχνά ότι ήταν ελάχιστοι αυτοί που αντιλαμβάνονταν την πραγματικότητα κατά τον ίδιο τρόπο.
Μεταξύ των πρωταιτίων που είχαν οι συγκρούσεις μεταξύ των Ελλήνων, ο Μακρυγιάννης βάζει και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. «(Η Ρούμελη) κι αδικημένη είναι κι αφανισμένη. Νόμους γυρεύει και σύστημα να πάγη η πατρίς ομπρός. Ο Κολοκοτρώνης όμως και ο Μεταξάς και οι άλλοι οι τοιούτοι καθημερινούς εφύλιους πολέμους θέλουν και φατρίες», γράφει.
Τις δύο κατηγορίες για τον πλουτισμό και την τάση του Κολοκοτρώνη για εμφύλιες συγκρούσεις, ο Μακρυγιάννης τις επαναλαμβάνει και σε μετ’έπειτα σημείο του κειμένου: «κι᾿ ἀφοῦ ἦρθε γυμνὸς εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ πλούτηναν κ᾿ ἔγιναν Κιαμιλμπέηδες αὐτὸς καὶ οἱ συντρόφοι του, καθημερινῶς δουλεύουν τὴν πατρίδα μ᾿ ἐφύλιους πολέμους καὶ νέες φατρίες». Μάλιστα σε άλλο σημείο του κειμένου, κατηγορεί τον Κολοκοτρώνη πως δεν είχε την ίδια διάθεση να πολεμήσει τους Τούρκους.
Ο Κολοκοτρώνης αποφυλακίστηκε το 1825, όταν η επέλαση του Ιμπραήμ φαινόταν ότι ήταν αδύνατον να αντιμετωπιστεί χωρίς εκείνον. Διορισμένος αντιστράτηγος προσπάθησε να σταματήσει τις δυνάμεις του Ιμπραήμ στις διαβάσεις του όρους Τράμπαλα. Μπροστά σε έναν πολύ μεγαλύτερο και πολύ πιο καλά εξοπλισμένο στρατό, λογικά, απέτυχε. Ο Μακρυγιάννης τον κατηγορεί γι’ αυτό.
«Καὶ πέρασε ὁ Μπραΐμης εἰς τὰ Ντερβένια ἀπολέμηστος. Ἐφύλιους πολέμους καὶ φατρίες ῾πιτηδεύεται ὁ Ἀρχηγὸς νὰ κάνη, Τούρκους δὲν ἔχει κῶλο νὰ πλησιάζη κοντά τους» και συνεχίζει λέγοντας «ὁ Ἀρχηγὸς μὲ τὸ στράτεμα ξεποδαριάστηκαν φεύγοντας εἰς τὰ βουνά».
Στο στόχαστρο και ο Καποδίστριας
Η κριτική του βέβαια απέναντι στο πρόσωπο του Κολοκοτρώνη αφορά και τη μετά την Επανάσταση δράση του. Στο στόχαστρο αυτή τη φορά μπαίνει και ο Καποδίστριας. Σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται ο Μακρυγιάννης, ο Καποδίστριας έδωσε εντολή να κλέβουν όσους πλούσιους Ευρωπαίους περιηγητές έρχονταν στην Ελλάδα προκειμένου να δουν από κοντά το μέρος που άνθισε ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός. Ο Μακρυγιάννης, αφού παραθέτει το γεγονός, το σχολιάζει επικριτικά:
«Ὁ Κολοκοτρώνης καὶ οἱ συντρόφοι του ὁδηγημένοι ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση διὰ νὰ μείνουν τὰ σύνορα περγιορισμένα, ἤθελαν νὰ συκοφαντοῦνε παντοῦ τοὺς Ἕλληνες ὅτ᾿ εἶναι θερία κι᾿ ἀνάξιοι τῆς λευτεριᾶς τους. Τότε διὰ νὰ πετύχη αὐτὸ ὁ Κυβερνήτης, εἶπε τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ συντροφιᾶς νὰ βγάλουν παντοῦ ληστᾶς κι᾿ ὅπου βρίσκουν περιηγητᾶς γύμνωμα, ὅ,τι μπορέσουνε».
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω, δεν μπορούμε να μην τονίσουμε ότι ο Μακρυγιάννης πολλές φορές πιάνεται να αφηγείται την ιστορία του τελείως μεροληπτικά. Εξάλλου, ο ίδιος είχε μένος με τον Κολοκοτρώνη με τον οποίο βρέθηκε αντιμέτωπος σε διάφορες φάσεις της ζωής του. Τα Απομνημονεύματά του είναι, λοιπόν, μία πηγή. Δεν σημαίνει όμως ότι είναι η απόλυτη αλήθεια.
Διαβάστε επίσης
Προφυλακιστέος ο «Κοκός» - Τι υποστήριξε στην απολογία του ο 16χρονος που αφέθηκε ελεύθερος
Μητσοτάκης: «Η ανεργία στη χώρα μας πλέον μειώνεται και οι μισθοί αυξάνονται»
Δημοσκόπηση GPO: Στο 33,6% η Νέα Δημοκρατία – Τα ποσοστά των υποψήφιων ευρωβουλευτών
Τι είναι και πού βρίσκεται το «σημείο Μηδέν» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
Οι πιο μισητοί χαρακτήρες σε ταινίες και σειρές - Χειρότεροι και από τον βασικό «κακό»
Πού θα κάνουν Πάσχα φέτος οι Έλληνες – Ποιοι προορισμοί θα «βουλιάξουν» από κόσμο
Ο Μακρυγιάννης και η εμμονή του απέναντι στον Κολοκοτρώνη: «Δεν είχε ούτε σπιθαμή γης»
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
