«Ουτοπία είναι αυτό που όταν το πλησιάζεις ένα βήμα, αυτό απομακρύνεται δύο. Όταν το πλησιάζεις δυο, αυτό απομακρύνεται τέσσερα. 'Όταν το πλησιάζεις τέσσερα αυτό απομακρύνεται οκτώ. Και τότε, τι νόημα έχει; Σε κάνει να προχωράς μπροστά»! Βαθιά ουτοπιστής ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, που γεννήθηκε μια ημέρα σαν σήμερα, προσπάθησε να οδηγήσει τη Χιλή, την αγαπημένη του πατρίδα, στην αυγή μιας νέας εποχής. Τελικά, η ουτοπία αυτή πνίγηκε στο αίμα και ο ίδιος ο Αλιέντε θυσιάστηκε (αυτοκτόνησε με ένα καλάσνικοφ που του είχε χαρίσει ο Φιντέλ Κάστρο) πριν μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του.
Ο «σύντροφος πρόεδρος»
Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε γεννήθηκε στο Σαντιάγο της Χιλής στις 26 Ιουνίου 1908. Ήταν γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε όταν σπούδαζε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Χιλής να πολιτικοποιηθεί στον χώρο της Αριστεράς και να αναπτύξει δράση ως στέλεχος μαρξιστικής κίνησης.
Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Χιλής και το 1937 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής. Την επόμενη χρόνια τοποθετήθηκε υπουργός Υγείας στην αριστοφιλελεύθερη κυβέρνηση. Το 1945 εκλέχθηκε για πρώτη φορά γερουσιαστής και επανεκλέχθηκε τρεις φορές ακόμη.
Το 1952 έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία της Χιλής, αλλά διαγράφηκε προσωρινά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, επειδή δέχθηκε την υποστήριξη του παράνομου τότε Κομμουνιστικού Κόμματος. Το 1958 επιχείρησε ξανά να εκλεγεί πρόεδρος της χώρας με την υποστήριξη του Σοσιαλιστικού αλλά και του Κομμουνιστικού Κόμματος (που στο μεταξύ είχε γίνει νόμιμο). Σε εκείνη την αναμέτρηση ήρθε δεύτερος πίσω από τον φιλελεύθερο συντηρητικό υποψήφιο Χόρχε Αλεσάντρι, αλλά ο δρόμος είχε πλέον ανοίξει. Το 1970 ήταν η ώρα του. Ως υποψήφιος της Λαϊκής Ενότητας, ενός συνασπισμού σοσιαλιστών, κομμουνιστών, ριζοσπαστών και μερικών αποστατών χριστιανοδημοκρατών, απέσπασε το 36,3% των ψήφων κατάφερε να μπει στο Παλάσιο ντε λα Μονέδα, το προεδρικό μέγαρο της Χιλής. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως ο Αλιέντε ήθελε να εφαρμόσει σοσιαλιστικές πολιτικές αλλά η εκλογή του έπρεπε να επικυρωθεί από τη Βουλή στην οποία κυριαρχούσε η Δεξιά. Τελικά, αφού υποσχέθηκε πως θα στηρίξει δέκα φιλελεύθερες συνταγματικές τροπολογίες που ζητούσαν οι χριστιανοδημοκράτες. Πήρε την απαιτούμενη ψήφο εμπιστοσύνης.
Μετά την ορκωμοσία του άρχισε να εφαρμόζει το πρόγραμμα του κάτι που τον έκανε αμέσως αγαπητό στο λαό ο οποίος τον αποκαλούσε «σύντροφο πρόεδρο». απαλλοτρίωσε μεγάλες γαιοκτησίες προς όφελος γεωργικών συνεταιρισμών και ευνόησε μεγάλες αυξήσεις για τους βιομηχανικούς εργάτες. Η ανεργία έπεσε από το 8,8% στο 3%. Η παιδική θνησιμότητα μειώθηκε κατά 20,1%. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας δημιουργήθηκε καθολικό υγειονομικό σύστημα. Ο Αλιέντε, ωστόσο, πέρα απ' όλα τα άλλα εθνικοποίησε ορισμένες βιομηχανίες και με μια τροποποίηση του Συντάγματος θεμελίωσε το δικαίωμα της χώρας του να εθνικοποιεί τον ορυκτό και όχι μόνο πλούτο της (ορυχεία σιδηρομεταλλεύματος και νίτρου, τα εργοστάσια τσιμέντου, την κλωστοϋφαντουργία, την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και τις τράπεζες), έχοντας η ίδια την διακριτική ευχέρεια στον προσδιορισμό της αποζημίωσης.
Το αιματηρό τέλος της ουτοπίας
Οι κινήσεις αυτές εξόργισαν τις ΗΠΑ και όποιες άλλες χώρες είχαν συμφέροντα στη Χιλή. «Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση δημοκρατική, εθνική, επαναστατική και λαϊκή που θα οδηγήσει στον Σοσιαλισμό» έλεγε ο Αλιέντε και ο Λευκός Οίκος... άλλαζε χρώματα! Με εντολή Νίξον ο γνωστός και μη εξαιρετέος Χένρι Κίσιντζερ αναλαμβάνει το «πρόβλημα Αλιέντε». Ο αόρατος οικονομικός αποκλεισμός που επέβαλαν οι ΗΠΑ, σε συνδυασμό με το μεγάλο εξωτερικό χρέος της Χιλής, το οποίο μεταφραζόταν σε 200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, και σε συνάρτηση με την πτώση της τιμής του χαλκού, το κύριο προς εξαγωγή προϊόν της χώρας, έφερε την οικονομία στο χείλος της καταστροφής.
Σταδιακά άρχισαν και οι υποκινούμενες από την αντιπολίτευση διαδηλώσεις. Η χώρα βυθιζόταν ολοένα και περισσότερο στο χάος. Μετά τις εκλογές του 1973 που και παλι κέρδισε η «Λαϊκή Ενότητα» (η εκλογική συνεργασία μεταξύ Σοσιαλιστών και Κομμουνιστών που είχε δώσει τη νίκη στον Αλιέντε) η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη. Αποκορύφωμα ήταν η απόπειρα πραξικοπήματος η οποία απέτυχε. Ο αρχηγός των 'Ένοπλων ΔυνάμεωνΚάρλος Πρατς αμέσως μετά είχε συμβουλέψει τον Αλιέντε να δώσει όπλα στον λαό για να υπερασπιστεί τη χώρα καθώς θεώρησε πως η επόμενη απόπειρα πραξικοπήματος δεν θ' αργήσει και θα είναι και πιο οργανωμένη. Ο Αλιέντε, όμως, ήταν κάθετα αντίθετος σε αυτή την ιδέα. «Αυτή η επανάσταση θα γίνει χωρίς σταγόνα αίμα. Βασίζεται σε αξίες και όχι στη βία».
Η αρχή του τέλους για τον Αλιέντε ξεκίνησε όταν στις 24 Αυγούστου ο στρατηγός Πρατς παραιτήθηκε αντιλαμβανόμενος πως πλέον δεν μπορεί να ελέγξει τον στρατό και τη θέση του κατέλαβε ο ο στρατηγός Αουγούστο Πινοσέτ.
Ο Αλιέντε είχε σκοπό την 11η Σεπτεμβρίου του 1973 να απευθυνθεί με διάγγελμα στον λαό της Χιλής και να του ανακοινώσει πως η χώρα θα οδηγούταν σε δημοψήφισμα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η συνταγματική κρίση που είχε ξεσπάσει.
Το πρωί εκείνης της ημέρας, ωστόσο, εκδηλώθηκε το πραξικόπημα του Πινοσέτ και το μεσημέρι ο Αλιέντε έπεφτε νεκρός μέσα στο προεδρικό μέγαρο. Οι πραξικοπηματίες, αφού πρώτα περικύκλωσαν και βομβάρδισαν το Προεδρικό Μέγαρο στη συνέχεια εισέβαλαν μέσα σε αυτό. Ο εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής, επέλεξε ο ίδιος να δώσει τέλος στη ζωή του με ένα Καλάσνικοφ που του είχε χαρίσει ο Φιντέλ Κάστρο.
«Εργάτες της χώρας μου, έχω πίστη στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Άλλοι άνδρες θα ξεπεράσουν αυτή τη σκοτεινή και πικρή στιγμή προδοσίας που προσπαθεί να επικρατήσει. Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.
Ζήτω η Χιλή! Ζήτω οι άνθρωποι! Ζήτω οι εργαζόμενοι!
Αυτά είναι τα τελευταία μου λόγια. Είμαι σίγουρος πως η θυσία μου δεν είναι μάταια. Έχω τη βεβαιότητα πως θα αποτελέσει τουλάχιστον ένα ηθικό μάθημα για την καταδίκη των κακούργων, των προδοτών, των επίορκων».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
