Για πολλούς η αρχή της Κυπριακής τραγωδίας ξεκίνησε μια ημέρα σαν σήμερα με το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών κατά του Μακάριου. Δεν έχουν άδικο. Το θέμα, ωστόσο, είναι πως η Κύπρος είχε μπει στο στόχαστρο των χουντικών πολύ πιο πριν και αν θέλει πράγματι κάποιος να αναλύσει τα γεγονότα που οδήγησαν στον «Αττίλα» τότε σίγουρα θα πρέπει να ανατρέξει στην απόφαση για απόσυρση της Ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο.
Η απόφαση της χούντας για απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από τη μεγαλόνησο είναι το πιο φρικτό από τα εγκλήματα που έκανε το δικτατορικό καθεστώς. Είναι μια πράξη εσχάτης προδοσίας. Μια πράξη για την οποία ούτε καν οι υπερασπιστές της επταετίας δεν μπορούν να αρθρώσουν έναν στοιχειώδη αντίλογο.
Η καταστροφική κόντρα Αθήνας – Λευκωσίας
Στην πραγματικότητα το δικτατορικό καθεστώς της Αθήνας, ουδέποτε είδε με «καλό μάτι» τον Μακάριο. Όλα, όμως, άλλαξαν στις 2 Ιουνίου του 1971. Τότε ο Μακάριος πήγε επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα κάτι που δεν άρεσε καθόλου στους χουντικούς. Ο Ιωαννίδης πίστευε ότι ο Μακάριος είχε απεμπολήσει την «Ένωση», ήταν φιλοκομμουνιστής και φοβόταν το πνεύμα ανεξαρτησίας του. Από τον Απρίλιο του 1974 εξύφαινε σχέδιο για την ανατροπή του. «Πρέπει να τελειώνουμε με τον Μούσκο» φέρεται να είχε πει σε μια συγκέντρωση κυβερνητικών στελεχών.
Ο Μακάριος είχε προειδοποιηθεί και από τον Αβέρωφ και από τον Καραμανλή και από τον Παπανδρέου. Στη μεγαλόνησο, ωστόσο, απλά πάρθηκαν κάποια επιπλέον μέτρα ασφαλείας προκειμένου να περιοριστεί η δράση του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β'.
Νέα όξυνση στις σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας ήλθε το 1972 με τη μυστική εισαγωγή από τον Αρχιεπίσκοπο όπλων από την Τσεχοσλοβακία, τα οποία τελικά παραδόθηκαν στις δυνάμεις του ΟΗΕ για φύλαξη.
Δυστυχώς, για την Κύπρο ο Ιωαννίδης όσο περνούσε ο καιρός τόσο περισσότερο έπαιρνε την κατάσταση στα χέρια του και τόσο απομακρυνόταν το ενδεχόμενο μιας ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Αρχικά υπήρχε η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον «αόρατο δικτάτορα» όπως χαρακτηριζόταν ο Ιωαννίδης. Επιπλέον, στις 24 Ιανουαρίου 1974 πεθαίνει ο Γρίβας και ο έλεγχος της ΕΟΚΑ Β περνάει στα χέρια του Ιωαννίδη. Τίποτα, πλέον, δεν μπορεί να σταματήσει την πορεία προς τον όλεθρο.
Η απόφαση για ανατροπή του Μακάριου, πάρθηκε από τον Ιωαννίδη και μία ομάδα «σκληρών» αξιωματικών» (Γκιζίκη, Ανδρουτσόπουλο και Μπονάνο). Η εκτέλεση της επιχείρησης, ανατέθηκε στον Ταξίαρχο Μιχαήλ Γεωργίτση, με βοηθό τον Διοικητή των Καταδρομών της Εθνοφρουράς, Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Κομπόκη.
Η αφορμή για την επιτάχυνση των εξελίξεων δόθηκε την 1η Ιουλίου 1974, όταν το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου αποφάσισε τη μείωση της στρατιωτικής θητείας σε 14 μήνες και του περιορισμού των ελλαδιτών αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς. Ο Ιωαννίδης δε θα άφηνε ατιμώρητο τον Μακάριο.
«Ο Αλέξανδρος εισήλθε εις το νοσοκομείο»
Το πρωί της 15 Ιουλίου 1974 ο Μακάριος, που είχε επιστρέψει από διήμερο στο εξοχικό του, δεχόταν μια επίσκεψη από μια ομάδα ελληνοπαίδων από την Αίγυπτο. Όλα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά μέχρι που τη στιγμή που τα παιδιά άκουσαν πυροβολισμούς. Ο Μακάριος αφού κοίταξε τους άνδρες της φρουράς του και θεώρησε πως τίποτα σοβαρό δε συμβαίνει, είπε στα παιδιά να συνεχίσουν τη βόλτα τους. Τα πυρά, ωστόσο, πύκνωσαν και, πλέον, ήταν σαφές πως κάτι σοβαρό γινόταν. Όλοι κατάλαβαν με τι είχαν να κάνουν όταν το προεδρικό μέγαρο δέχθηκε τις πρώτες βολές από τα τεθωρακισμένα της Εθνικής Φρουράς.
Ο Μακάριος, ντυμένος με πολιτικά ρούχα και φορώντας τραγιάσκα κατάφερε και διέφυγε από μια άγνωστη, μικρή έξοδο στα δυτικά του μεγάρου και με κινηματογραφικό τρόπο έφτασε μαζί με τους άνδρες της φρουράς του στη Μονή Κύκκου και από εκεί πήγε στην Παφο.
Μέχρι το μεσημέρι, οι πραξικοπηματίες είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους σχεδόν ολόκληρη τη Λευκωσία και πλέον έπρεπε να βρουν τον άνθρωπο που θα μπει στη θέση του Μακάριου. Τόσο σοβαρά οργανωμένο και μελετημένο ήταν το πραξικόπημα που έψαχναν αυτόν που θα αντικαταστήσει τον Μακάριο μετά την εκδήλωσή του. Βολιδοσκοπήθηκαν τρεις ανώτατοι δικαστικοί και ο Γλαύκος Κληρίδης, οι οποίοι αρνήθηκαν.
Τελικά, στη θέση του Μακάριου τοποθετήθηκε η «μαριονέτα» Νικόλαος Σαμψών. Δημοσιογράφος, παλαίμαχος αγωνιστής της ΕΟΚΑ και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Όταν το πληροφορήθηκε ο Ιωαννίδης φέρεται να είπε με αγανάκτηση: «500.000 Έλληνες υπάρχουν στην Κύπρο, αυτόν βρήκατε να κάνετε πρόεδρο».
Μέχρι την επόμενη ημέρα το πρωί το πραξικόπημα είχε επιβληθεί σε ολόκληρη την Κύπρο και οι χουντικοί διατυμπάνιζαν πως ο Μακάριος ήταν νεκρός. «Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις, ποιος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος, τον οποίο συ εξέλεξες δια να είναι ο ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της και εγώ, εφόσον ζω, η Χούντα εις την Κύπρον δεν θα περάση. Η Χούντα απεφάσισε να καταστρέψη την Κύπρο. Να την διχοτομήση. Αλλά δεν θα το κατορθώση. Πρόβαλε παντοιοτρόπως αντίστασιν εις την Χούντα. Μη φοβηθής. Ενταχθήτε όλοι εις τα νομίμους δυνάμεις του κράτους. Η Χούντα δεν πρέπει να περάση και δεν θα περάση. Νυν υπέρ πάντων ο αγών» ήταν το μήνυμα του Μακάριου από έναν αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό της Πάφου λίγο πριν φύγει για το Λονδίνο
Οι νεκροί από το πραξικόπημα έφτασαν τους 450. Αυτό ήταν μόνο η αρχή μιας εθνικής τραγωδίας. Μερικές ημέρες αργότερα θα ερχόταν η ώρα της Τουρκίας και του «Αττίλα».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
