Ήταν 10 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα της 9ης Σεπτεμβρίου του 1976. Είναι η στιγμή που ο Μάο Τσετούνγκ αφήνει την τελευταία του πνοή. Λίγα λεπτά νωρίτερα ο «μεγάλος τιμονιέρης», όπως τον αποκαλούσαν στην πατρίδα του» είχε ρωτήσει τον γιατρό του αν υπάρχει ελπίδα να σωθεί. Εκείνος για να τον καθησυχάσει του είπε «μην ανησυχείτε πρόεδρε, έχουμε τη λύση». Δεν πέρασαν παρά μερικά λεπτά και ο δημιουργός της σύγχρονης Κίνας πέθανε. Για τους Κινέζους ο Μάο ήταν κάτι σαν αθάνατος οπότε ποιος ξέρει; Ίσως και ο γιατρός να το εννοούσε αυτό που είπε. Μπορεί όντως ο Μάο να τον πίστεψε. Ίσως να είχε ξεχάσει και ο ίδιος πως ήταν άνθρωπος άρα φθαρτό όν. Το σύνθημα «Μάο Τζουσί Ουάν Σούι», που στην κινεζική γλώσσα σημαίνει «Ο πρόεδρος Μάο να ζήσει δέκα χιλιάδες χρόνια» τελικά... δεν βγήκε αληθινό!
Ο γιος του φτωχού αγρότη που έγινε ηγέτης μιας επανάστασης
Ο Μάο Τσε Τουνγκ γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1893, στο χωριό Σάο Σαν της επαρχίας Χουνάν. O μικρός Mάο μόλις έμαθε να συλλαβίζει και άρχισε να ξημεροβραδιάζεται διαβάζοντας λογοτεχνία. Από τα έξι του χρόνια άρχισε να δουλεύει στους αγρούς μαζί με τους μεγάλους. Ο πατέρας του, ένας φτωχός αγρότης, κατάφερε σιγά σιγά να πλουτίσει ως κτηματίας και έμπορος δημητριακών. Αυτό βοήθησε τον Μάο να περάσει άνετα παιδικά και εφηβικά χρόνια αφού η οικογένεια, πλέον, δεν είχε βιοποριστικό πρόβλημα.
Η σχέση με τον αυστηρό κομφουκιανιστή πάτερα του δεν ήταν και η καλύτερη, με τον Μάο να βρίσκει στήριξη στην στοργική βουδίστρια μητέρα. Οι διαδοχικές κόντρες, ωστόσο, τον αναγκάζουν στα 17 του όχι απλά να φύγει από το σπίτι αλλά να αλλάξει και... περιφέρεια. Σε ηλικία 17 ετών μετακομίζει από το χωριό του στην πρωτεύουσα της επαρχίας, Tσάνγκσα. Στα 1911 ήταν ανάμεσα στους φοιτητές της Tσανγκσά της επαρχίας Xουνάν που ενώθηκαν με τον επαναστατικό στρατό για να πολεμήσουν τον Mάν-τσου. Ως φοιτητής του Πανεπιστημίου του Πεκίνου συμμετείχε στο λαϊκό ξεσηκωμό της 4ης Μαΐου 1919, που αμφισβήτησε τους ειδεχθείς όρους που επιβλήθηκαν στην Κίνα μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από τη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι.
Αυτή είναι μια εξαιρετικά κομβική, για την μετέπειτα πορεία του, στιγμή καθώς ο Μάο γυρίζει οριστικά και αμετάκλητα την πλάτη στον δυτικό φιλελευθερισμό και αφοσιώνεται πλήρως στον Μαρξισμό. Στις 14 Iουλίου εκείνης της χρονιάς εκδίδει στην Tσάνγκσα την «Eπιθεώρηση του ποταμού Σιάνγκ». Το έντυπο κλείνει με συνοπτικές διαδικασίες επειδή ενοχλεί. Ο διευθυντής του χαρακτηρίζεται «ταραξίας που οργανώνει σπουδαστικές κινητοποιήσεις και διαδίδει τις ιδέες του μαρξισμού». Ο Μάο δε σταματάει εκεί. Εκδίδει και άλλη εφημερίδα, τη «Νέα Χουάν». Μπαίνει λουκέτο και σε αυτή.
Το χειμώνα του 19I9-20 μελετά μεταφράσεις μαρξιστικών κειμένων και εντυπωσιάζεται ιδιαίτερα από το Kομμουνιστικό Mανιφέστο. Το 1921 είναι ένα από τα πρώτα μέλη του νεοϊδρυθέντος Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Και εδώ είναι το δεύτερο κομβικό σημείο. Ο Μάο, ως μέλος του κόμματος, πλησιάζει τους αγρότες και γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι μπορούν να εξεγερθούν «σαν λαίλαπα ή σαν θύελλα».
Το 1921 παίρνει μέρος στο τακτικό συνέδριο του ΚΚ της Κίνας και εκλέγεται γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης της επαρχίας Χουνάν. Το 1927 θα οργανώσει αγροτική εξέγερση στην Τσανσά, η οποία όμως θα κατασταλεί. Ο Μάο θα καταφύγει στα βουνά με τους συντρόφους του και εκεί θα ξεκινήσει να εξελίσσει την τεχνική και τη θεωρία του ανταρτοπόλεμου.
Το 1928 θα επιστρέψει δριμύτερος, αυτή τη φορά στην επαρχία Κιανγκσί, όπου θα ιδρύσει μια αρκετά ισχυρή σοβιετική δημοκρατία και όπου για πρώτη φορά η Κίνα θα γνωρίσει ένα μοντέλο σοσιαλιστικής ανάπτυξης, με δικαιώματα, όπως αυτά προς τις γυναίκες, που επίσης η κινεζική κοινωνία θα γνωρίσει για πρώτη φορά.
Η «μεγάλη πορεία» προς την απόλυτη εξουσία
Σε μια Κίνα που ζούσε κοσμογονικές πολιτικές αλλαγές οι Εθνικιστές του Τσανγκ Κάι Σεκ είχαν αποκτήσει ένα ξεκάθαρο προβάδισμα για την επόμενη ημέρα. Στις 10 Οκτωβρίου 1928 εγκαθιδρύουν επίσημα μία αναδιοργανωμένη Εθνική Κυβέρνησης της Δημοκρατίας. Την ίδια περίοδο οι κομμουνιστές διώκονται άγρια. Η λύση ειναι μόνο μια. Ο Ερυθρός Στρατός ξεκινά την περιώνυμη «Μεγάλη Πορεία» προς τη Βορειοδυτική Κίνα. Στις 16 Οκτωβρίου του 1934, 72.000 κομμουνιστές μαχητές και 14.500 αξιωματούχοι, πολίτες, σύζυγοι και μέλη του κόμματος ξεκίνησαν από το Κιανγκσί. Μετέφεραν στις πλάτες τους μόνο τα απαραίτητα. Τον οπλισμό τους, μια κουβέρτα, μια σακούλα ρύζι και μια μικρή κατσαρόλα. Βάδισαν 9.600 χιλιόμετρα, επί 368 ημέρες, πέρασαν 24 ποτάμια, διέσχισαν 18 οροσειρές (η υψηλότερη είχε ύψος 4.880 μέτρων), ενεπλάκησαν σε 15 μεγάλες μάχες με τους εθνικιστές και αμέτρητες συμπλοκές με εχθρικές τοπικές φυλές. Φυσικό ηγέτης αυτης της πορείας ο Μάο ο οποίος ρίχνει στο τραπέζι όλα τα πολιτικά και στρατιωτικά του χαρίσματα και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο κομμουνιστές και εθνικιστές συγκρούονται ξανά. Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο Μαο είναι προετοιμασμένος και το κυριότερο, έχει στο πλευρό του εκατομμύρια νέα μέλη. Κυρίως αγρότες.Την 1η Οκτωβρίου 1949, με το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Κίνας στα χέρια του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ο Μάο κηρύσσει στο Πεκίνο την εγκαθίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, με πρωτεύουσα το Πεκίνο. Ο «Κόκκινος Δράκος» της Ασίας είναι έτοιμος για τη «δημοκρατική δικτατορία του λαού».
Τα επόμενα χρόνια η Κίνα θα αλλάξει οριστικά πρόσωπο. Πρώτα «το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός», ένα φιλόδοξο οικονομικό πρόγραμμα το οποίο, πάντως, απέτυχε παταγωδώς με τον Μάο να αναλαμβάνει έστω και εν μέρει την ευθύνη για το φιάσκο. Στη συνέχεια το 1966, έρχεται η ώρα της «Πολιτιστικής Επανάστασης». Το περίφημο «Κόκκινο Βιβλίο», αποτέλεσε το Ευαγγέλιο της κινέζικης νεολαίας και επηρέασε τη μαρξιστική σκέψη της εποχής, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, πάντως, ήταν μια τεράστια επιχείρηση εκκαθάρισης όσων αμφισβήτησαν τον «Μεγάλο Τιμονιέρη» μετά την αποτυχία του «μεγάλου άλματος». Η εμπροσθοφυλακή της «Επανάστασης», οι «Κόκκινοι Φρουροί» αφέθηκαν ανεξέλεγκτοι και η κοινωνία έφτασε στα όρια του εμφυλίου. Ο ίδιος ο Μαο μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο διέταξε το τέλος της «Πολιτιστικής Επανάστασης».
Η δεκαετία του 1970 βρίσκει τον Μαο με κλονισμένη υγεία και σε πλήρη ρήξη με την «ρεβιζιονιστική» Σοβιετική Ένωση. Ο ηγέτης της Κίνας σοκάρει τον πλανήτη όταν τον Φεβρουάριο του 1972 όχι απλά κάνει άνοιγμα στην καπιταλιστική Δύση αλλά προσκαλεί και τελικά υποδέχεται στο Πεκίνο τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρίτσαρντ Νίξον!
Ο Μάο Τσετούνγκ πέθανε μια ημέρα σαν σήμερα το 1976 από έμφραγμα σε ηλικία 83 ετών. Το μαυσωλείο του βρίσκεται στο νότιο μέρος της Πλατείας Τιαν-αν-μεν, απέναντι από την Απαγορευμένη Πόλη. Μέχρι και τις ημέρες μας, ακόμα και αν η Κίνα είναι πλέον μια καπιταλιστική χώρα το έργο και η κληρονομιά του Μάο θεωρούνται αναμφισβήτητα και εξαιρούνται κάθε κριτικής.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
