Τουλάχιστον 155 σεισμοί ταρακούνησαν την Ιαπωνία τη Δευτέρα, με αποτέλεσμα δεκάδες άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και να προκληθεί τεράστια καταστροφή σε κτίρια και άλλες υποδομές. Η «Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου» βρίσκεται ακριβώς πάνω στην πιο δραστήρια γεωλογικά περιοχή, η οποία ονομάζεται «Δακτύλιος της Φωτιάς».
Όπως μπορεί να δει κανείς στον παρακάτω χάρτη του Γεωλογικού Ινστιτούτου των Ηνωμένων Πολιτειών, τα ηφαιστειακά τόξα και οι ωκεάνιες τάφροι που περικλείουν εν μέρει τη λεκάνη του Ειρηνικού σχηματίζουν τον Δακτύλιο, μια ζώνη συχνών σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων.
Οι τάφροι απεικονίζονται με μπλε χρώμα. Τα ηφαιστειακά νησιωτικά τόξα, αν και δεν επισημαίνονται, είναι παράλληλα με τις τάφρους και πάντα προς την ξηρά.
Όπως αναφέρει το Νational Geographic, περίπου το 90% όλων των σεισμών συμβαίνουν κατά μήκος του Δακτυλίου της Φωτιάς, πάνω στον οποίο βρίσκεται το 75% όλων των ενεργών ηφαιστείων του πλανήτη.
Ο Δακτύλιος της Φωτιάς δεν είναι εντελώς κυκλικός. Το πραγματικό του σχήμα θυμίζει περισσότερο πέταλο, μήκους βέβαια 40.000 χιλιομέτρων (25.000 μιλίων), με 452 ηφαίστεια.
Εκτείνεται από το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής, διατρέχει ολόκληρες τις ακτές της ηπείρου και από τον Βερίγγειο Πορθμό περνάει σε ρωσικό έδαφος, συνεχίζοντας στην Ιαπωνία και καταλήγει στη Νέα Ζηλανδία. Αρκετά ενεργά και ανενεργά ηφαίστεια στην Ανταρκτική, ωστόσο, «κλείνουν» τον δακτύλιο.
Όρια πλακών
Ο Δακτύλιος της Φωτιάς είναι αποτέλεσμα της κίνησης των τεκτονικών πλακών, οι οποίος δεν είναι σταθερές, αλλά κινούνται συνεχώς πάνω σε ένα στρώμα στερεών και λιωμένων πετρωμάτων, τον μανδύα της Γης.
Μερικές φορές οι πλάκες συγκρούονται, απομακρύνονται ή ολισθαίνουν η μία δίπλα στην άλλη. Το μεγαλύτερο μέρος της τεκτονικής δραστηριότητας στον Δακτύλιο της Φωτιάς λαμβάνει χώρα σε αυτές τις γεωλογικά ενεργές ζώνες.
Συγκλίνοντα όρια
Ένα συγκλίνον όριο σχηματίζεται από τεκτονικές πλάκες που συγκρούονται μεταξύ τους. Τα συγκλίνοντα όρια είναι συχνά ζώνες καταβύθισης, όπου η βαρύτερη πλάκα ολισθαίνει κάτω από την ελαφρύτερη πλάκα, δημιουργώντας μια βαθιά τάφρο.
Αυτή η καταβύθιση μετατρέπει το πυκνό υλικό του μανδύα σε μάγμα, το οποίο ανέρχεται μέσω του φλοιού στην επιφάνεια της Γης. Με την πάροδο εκατομμυρίων ετών, το ανερχόμενο μάγμα δημιουργεί μια σειρά από ενεργά ηφαίστεια γνωστά ως ηφαιστειακό τόξο.
Αν αποστραγγίζατε το νερό από τον Ειρηνικό Ωκεανό, θα βλέπατε μια σειρά από βαθιές ωκεάνιες τάφρους που τρέχουν παράλληλα με τα αντίστοιχα ηφαιστειακά τόξα κατά μήκος του Δακτυλίου της Φωτιάς. Αυτά τα τόξα δημιουργούν νησιά και ηπειρωτικές οροσειρές.
Οι Αλεούτιες Νήσοι στην αμερικανική πολιτεία της Αλάσκας, για παράδειγμα, τρέχουν παράλληλα με την τάφρο των Αλεούτων. Και τα δύο γεωγραφικά χαρακτηριστικά συνεχίζουν να σχηματίζονται καθώς η πλάκα του Ειρηνικού βυθίζεται κάτω από τη βορειοαμερικανική πλάκα.
Οι Άνδεις της Νότιας Αμερικής τρέχουν παράλληλα με την τάφρο Περού-Χιλής, η οποία δημιουργήθηκε καθώς η πλάκα Νάζκα βυθίζεται κάτω από την πλάκα της Νότιας Αμερικής.
Αποκλίνοντα όρια
Ένα αποκλίνον όριο σχηματίζεται από τεκτονικές πλάκες που απομακρύνονται η μία από την άλλη. Τα αποκλίνοντα όρια είναι ο τόπος εξάπλωσης του θαλάσσιου πυθμένα και των ρηξιγενών κοιλάδων.
Η εξάπλωση του θαλάσσιου πυθμένα είναι η διαδικασία του μάγματος που αναδύεται στο ρήγμα, καθώς ο παλιός φλοιός τραβιέται προς αντίθετες κατευθύνσεις. Το κρύο θαλασσινό νερό ψύχει το μάγμα, δημιουργώντας νέο φλοιό. Η ανοδική κίνηση και η τελική ψύξη αυτού του μάγματος έχει δημιουργήσει υψηλές κορυφογραμμές στον πυθμένα του ωκεανού κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών.
Η ανύψωση του Ανατολικού Ειρηνικού είναι μια περιοχή σημαντικής εξάπλωσης του πυθμένα στον Δακτύλιο της Φωτιάς. Η ανύψωση του Ανατολικού Ειρηνικού βρίσκεται στο αποκλίνον όριο της πλάκας του Ειρηνικού και της πλάκας Κόκος (δυτικά της Κεντρικής Αμερικής), της πλάκας Νάζκα (δυτικά της Νότιας Αμερικής) και της πλάκας της Ανταρκτικής. Εκτός από την ηφαιστειακή δραστηριότητα, η άνοδος διαθέτει επίσης έναν αριθμό υδροθερμικών πηγών.
Θερμά σημεία
Ο Δακτύλιος της Φωτιάς φιλοξενεί επίσης θερμά σημεία, περιοχές βαθιά μέσα στον μανδύα της Γης από τις οποίες αναδύεται θερμότητα. Αυτή η θερμότητα διευκολύνει το λιώσιμο των πετρωμάτων στο εύθραυστο, ανώτερο τμήμα του μανδύα.
Το λιωμένο πέτρωμα, γνωστό ως μάγμα, συχνά ωθείται μέσα από ρωγμές στο φλοιό για να σχηματίσει ηφαίστεια. Τα θερμά σημεία δεν συνδέονται γενικά με την αλληλεπίδραση ή την κίνηση των τεκτονικών πλακών της Γης.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
