Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί θεμελιώδες πρόσωπο στην τουρκική πολιτική αλλά και στο μεσανατολικό-μεσογειακό τόξο. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει ηγηθεί της Τουρκίας μέσα από αμφιλεγόμενες παρεμβάσεις, πραξικοπήματα, πολέμους, αλλά και εμπρηστικές τοποθετήσεις.
Ο Τούκος πρόεδρος συνιστά τουλάχιστον ένα παράδειγμα άξιο μελέτης, αφού η λαϊκίστικη καμπάνια του κατάφερε να του εξασφαλίσει τον θρόνο του «σουλτάνου» για πάνω από 20 χρόνια, κόντρα στις απονενοημένες οικονομικές πολιτικές του, τις καταπνίξεις εθνικών επαναστάσεων και των πολεμικών του εμπλοκών. Ήταν όμως πολυπράγμων και...«φτασμένος» πριν την πολιτική του καριέρα.
Η ζωή του Τούρκου προέδρου
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1954 στη φτωχική γειτονιά Κασιμπασά της Κωνσταντινούπολης, με τους γονείς του να τον παίρνουν μαζί τους, μωρό ακόμα, για να μείνουν στο Ριζέ, στα παράκτια της Μαύρης Θάλασσας, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Στην ηλικία των 13, η οικογένειά του μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο μικρός Ρετζέπ εγγράφηκε σε ισλαμικό σχολείο, ενώ ταυτόχρονα βοηθούσε με τα δίδακτρά του πουλώντας κουλούρια και λεμονάδες σε υπαίθριο πάγκο.
Στη νιότη του καταπιάστηκε με το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο στο πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, από όπου αποφοίτησε με πτυχίο στα Οικονομικά και τη Διοίκηση. Η πρώτη του επέλαση στην πολιτική ήρθε με την εγγραφή του στην αντικομμουνιστική Εθνική Ένωση Τούρκων Φοιτητών, ενώ το 1976 ηγήθηκε τοπικού κλάδου νεολαίας του Ισλαμιστικού Κόμματος Εθνικής Σωτηρίας (MSP), με επικεφαλής τον Νετζμετίν Ερμπακάν.
Μετά το πραξικόπημα του 1980, το κίνημα του Ερμπακάν ανασυγκροτήθηκε υπό το Κόμμα Ευημερίας (RP) με τον Ερντογάν να ανέρχεται σταδιακά στα «κλιμάκια». Το 1991, ήταν υποψήφιος του κόμματος για το κοινοβούλιο και κέρδισε μία έδρα.
Το 1994, εξελέγη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης με πολλούς να φοβούνται ότι ο γνωστός για τα συντηρητικά του αισθήματα Ερντογάν θα επέβαλε έναν σκληρό ισλαμικό νόμο. Η δημαρχία του, αισίως, στάθηκε πιο πραγματιστική, αφού προέκρινε την αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων όπως η ρύπανση , η έλλειψη νερού και η κυκλοφορία.
Μετά το πραξικόπημα του 1997, το οποίο είδε μάλιστα τον Ερντογάν να συλλαμβάνεται για ρητορεία κατά της στρατιωτικής κυβέρνησης, φόρεσε ένα προοδευτικό πολιτικό προσωπείο, μιλώντας για μία Τουρκία με ανεξιθρησκεία στα ευρωπαϊκά πρότυπα, κηρύσσοντας έτσι ανεπίσημα την εκστρατεία του για την προσάρτηση της χώρας στην ΕΕ.
Η πολύχρονη πολιτική πορεία
Το 2001, μαζί με τον κοντινό συνεργάτη του Αμπντουλάχ Γκιουλ, ιδρύουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), προσπαθώντας να αποτινάξουν την «ταμπέλα» της θρησκοληψίας, δίνοντας βάρος στην πολιτική φιλελευθεροποίηση και την οικονομική ανάπτυξη, και σαρώνοντας στις εκλογές του 2002.
Τελικά ορίστηκε πρωθυπουργός το 2003 με τον νέο του σχηματισμό, και από τότε έγινε σταθερά της πολιτικής σκηνής, διατελώντας στην ίδια θέση για τρεις θητείες, μία ιστορική πρωτιά.
Το 2013, η δυσανεξία κατά της πολιτικής Ερντογάν κορυφώθηκε, όταν διαμαρτυρίες στον χώρο του πάρκου Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη εξελίχθηκαν σε μαζικές αναταραχές. Ο κόσμος είχε συγκεντρωθεί προς διαμαρτυρία ενάντια στην οικοδόμηση εμπορικού κέντρου στο χώρο πρασίνου που είχε υπογράψει η κυβέρνηση, αλλά γρήγορα η κατάσταση εξερράγη σε ένα «μπάχαλο» εμπλοκών με την αστυνομία, ρίψη δακρυγόνων, τραυματισμών, ενώ εξαπλώθηκε και σε άλλες συνοικίες της πόλης.
Ο Ερντογάν τάραξε επίσης τα νερά την επόμενη χρονιά, όταν εκλέχτηκε πλειοψηφικά ως νέος πρόεδρος της χώρας, ανακοινώνοντας ότι θα κατέλυε την ουδετερότητα του αξιώματος. Και τούτο έπραξε το 2017, σε ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα με το οποίο κατάργησε το πρωθυπουργικό σύστημα χάριν ενός προεδρικού συστήματος εξουσίας.
Το πραξικόπημα
Ο Ερντογάν ήρθε αντιμέτωπος με την πιο σοβαρή πολιτική του κρίση από την περίοδο της καταδίκης του το 2016, όταν ένας θύλακας του στρατού επιχείρησε να εγκαθιδρύσει πραξικοπηματική κυβέρνηση, με συντονισμένες επιχειρήσεις σε πολλές κεντρικές πόλεις, στοχοποιώντας επίσης τον πρόεδρο.
Ο ίδιος μεταφέρθηκε μέσω ελικοπτέρου σε ασφαλή τοποθεσία, αλλά τα περιστατικά ανά τη χώρα κόστισαν τη ζωή σε 250 ανθρώπους και τραυμάτισαν περίπου 2.000, αφού χιλιάδες πολίτες πλημμύρισαν τους δρόμους για να αποτρέψουν τους πραξικοπηματίες. Η απόπειρα δεν είχε αίσιο τέλος και καταπνίγηκε, με την κυβέρνηση να επιδίδεται ακολούθως σε ένα «όργιο» πολιτικών διώξεων, με απολύσεις σχεδόν 150.000 δημόσιων λειτουργών και 50.000 συλλήψεις πολιτών.
Λοιπά πεπραγμένα
Αυτά δεν είναι όμως τα μόνα σκάνδαλα της κυβέρνησης Ερντογάν μέχρι τη σήμερον ημέρα και την πολιτική πολεμική του ενάντια στο Ισραήλ. Μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος έχει οδηγήσει τη Τουρκία σε μία δίνη οικονομικής ύφεσης η οποία άγγιξε το 85% τον Οκτώβριο του 2022 και τη λίρα να βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά έκτοτε.
Οι τραγικές ελλείψεις στις υποδομές και τους μηχανισμούς απόκρισης της χώρας έγιναν προφανείς με τους πολύνεκρους σεισμούς του 2023. Αφού ένας σεισμός 7,8 ρίχτερ έπληξε την Τουρκία και τη γειτονική Συρία, εκατοντάδες δημόσια και ιδιωτικά κτίρια της χώρα κατέρρευσαν σα πύργοι από τραπουλόχαρτα, σε μία ανείπωτη τραγωδία που πήρε στο διάβα της 52.000 ζωές.
Όσο πιο προφανής γινόταν η χρόνια αμέλεια των φορέων, τόσο ενέμενε ο Ερντογάν στη ρητορική της «αναπόφευκτης καταστροφής», προκαλώντας την οργή των πολιτών και του πολιτικού κόσμου. Οι αυτοψίες πολλών κτιρίων και υποδομών κατέδειξαν πως γινόταν αλόγιστη χρήση ακατάλληλων και φθαρτών υλικών από τις κατασκευαστικές για να μειώνουν τα κόστη, ενώ οι μηχανισμοί απόκρισης όπως η πυροσβεστική και τα διασωστικά συνεργεία ήταν υποστελεχωμένα και ανέτοιμα για μία τέτοια κρίση.
Στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής, ο Ερντογάν έχει γίνει γνωστός για την «φιλική» του σχέση με τον πρόεδρο Πούτιν, και την απαράδεκτη στάση του κατά τον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, αφού θέλησε να τοποθετηθεί ως «διαχειριστής» των διπλωματικών προσπαθειών μεταξύ των δύο χωρών, ανοιγοκλείνοντας με νάζι και υπονοούμενα τα βλέφαρα προς την Ευρώπη, σχετικά με τη γνωστή του αξίωση για είσοδο της Τουρκίας στην ευρωζώνη.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
