Η άφιξη του Love Island στη χώρα μας και στο κανάλι του ΣΚΑΪ έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση της τελευταίες ημέρες σχετικά με τα dating ριάλιτι. Βλέπετε, το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί ένα από τα πιο ακραία παγκοσμίως, το οποίο αν και αποδοκιμάστηκε από μια μερίδα του κοινού, κατέγραψε εντυπωσιακά νούμερα τηλεθέασης όπου κι αν προβλήθηκε.
Διαβάστε ακόμη: Τι είδαμε στο τρέιλερ του Love Island και γιατί θα είναι σε ετοιμότητα το ΕΣΡ
Ίσως γιατί εκτόξευσε την αδρεναλίνη των τηλεθεατών, οι οποίοι αρέσκονται στο να βλέπουν τα όσα συμβαίνουν σε ένα σπίτι μέσα από την κλειδαρότρυπα. Πόσο μάλλον όταν μέσα σε αυτό το «σπίτι» κυριαρχεί ο έρωτας, με τους παίκτες να μπαίνουν για να αναζητήσουν το άλλο τους μισό.
Προκειμένου να καταφέρουμε να απαντήσουμε καλύτερα στο ερώτημα του γιατί «υπάρχουν τόσα ριάλιτι» στην ελληνική (και όχι μόνο τηλεόραση), αλλά και στο γιατί ο κόσμος «διψάει» να βλέπει άλλους να ερωτεύονται μέσα από μια οθόνη, μιλήσαμε με την Μαρία Δήμου, ψυχολόγο Λακανικού προσανατολισμού, η οποία εξήγησε στο Reader.gr καλύτερα τα αίτια αυτού του φαινομένου.
Πλέον σχεδόν σε κάθε μεγάλο κανάλι, υπάρχει τουλάχιστον ένα ριάλιτι πρόγραμμα (πολλές φορές και περισσότερα). Μπορείτε να μας πείτε πού πιστεύετε εσείς ότι οφείλεται αυτή η εκτόξευση της ριάλιτι τηλεόρασης τα τελευταία χρόνια;
«Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μία στροφή της τηλεόρασης στα ριάλιτι. Θα παρατηρήσετε ότι και σε περιόδους που λόγω budget οι νέες σειρές μυθοπλασίας είχαν περιοριστεί έως εξαφανιστεί από την ελληνική τηλεόραση, προγράμματα reality συνέχιζαν να επιβιώνουν και μάλιστα με μεγάλη τηλεθέαση.
Με την γνωστή λογική της «κλειδαρότρυπας», ο τηλεθεατής μπορεί να ικανοποιήσει την περιέργειά του, να ταυτιστεί, να νιώσει καλύτερα, και να καταναλώσει ένα προϊόν που θα τον κάνει να νομίζει ότι “αδειάζει” το κεφάλι του όσο στην πραγματικότητα το γεμίζει πολλές φορές με σκουπίδια. Η ηδονοβλεπτική ματιά στις ζωές των άλλων από την ασφάλεια του σπιτιού μας γίνεται εθιστική κι εκεί ακριβώς οφείλονται και οι μεγάλες τηλεθεάσεις που προκύπτουν».
Πόσο έχει επηρεάσει όλο αυτό ο κορονοϊός, η καραντίνα που περάσαμε και η γενικότερη κατάσταση που βιώνουμε σήμερα;
«Λόγω του κορονοϊού κλειστήκαμε αναπόφευκτα για δύο χρονιές στο σπίτι και ειδικά οι άνθρωποι που είναι μόνοι βρήκαν διέξοδο στις οθόνες. Οθόνες του υπολογιστή, της τηλεόρασης, του κινητού. Πολλές φορές όχι απλά αυξήθηκε η θέαση των reality αλλά επιχειρήσαμε και επιχειρούμε όλο και περισσότερο να είμαστε οι ίδιοι πρωταγωνιστές του reality της ζωής μας εκθέτοντάς την στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ανεβάζουμε βίντεο και stories από προσωπικές μας στιγμές, και γινόμαστε οι ίδιοι πια οι πρωταγωνιστές της δικής μας παραγωγής - που στην δική μας περίπτωση κιόλας δεν αποφέρει και έσοδα. Για να μην δαιμονοποιούμε όμως τα ριάλιτι, πρέπει να σκεφτούμε ότι αρκετές οικογένειες βρέθηκαν πιο κοντά να κάθονται γύρω από μία τηλεόραση περνώντας κάποιες ώρες μαζί και συζητώντας ή διαφωνώντας, αλλά και κάποιοι πραγματικά μόνοι βρήκαν μία παρέα στην τηλεόραση».
Παρατηρούμε ιδιαίτερα μία αύξηση στα λεγόμενα dating ριάλιτι ή στις σχέσεις που γεννιούνται μέσα στα προγράμματα αυτά. Πώς εξηγείται το γεγονός πως ο κόσμος «διψάει» να δει άλλα άτομα να ερωτεύονται;
«Από μικροί στα παραμύθια που μας έλεγαν ή βλέπαμε, έχουμε την ιστορία μίας κοπέλας που ερωτεύεται έναν άντρα και περνώντας από διάφορες διαδικασίες στο τέλος τον κατακτά. Αυτό ακριβώς προσπαθούν να αναπαραστήσουν και στα περισσότερα dating reality, αναπαράγοντας στερεότυπα που διαιωνίζονται χρόνια τόσο για τον ρόλο των γυναικών όσο και των ανδρών.
Θα είχε ενδιαφέρον αν είχαμε στη διάθεσή μας κάποια έρευνα που να μας λέει πόσοι από τους ανθρώπους που παρακολουθούν τους άλλους να ερωτεύονται -ακόμα και πλασματικά- είναι οι ίδιοι ερωτευμένοι, νιώθουν κενό στην σχέση τους, ζουν μόνοι, είναι παντρεμένοι, διαζευγμένοι ή αναζητούν και οι ίδιοι τον έρωτα».
Μπορεί ένας έρωτας που γεννιέται σε ένα τέτοιο πρόγραμμα να είναι αληθινός;
«Για αρχή πρέπει να αναρωτηθούμε τι ορίζουμε ως αληθινό έρωτα. Σύμφωνα με τον Λακάν έτσι κι αλλιώς "αληθινός" έρωτας δεν υπάρχει. Πόσο μάλλον υπό το βλέμμα τηλεθεατών όπου το δίπτυχο της ηδονοβλεψίας του θεατή αλλά και της επιδειξιομανίας του συμμετέχοντα έχουν τη τιμητική τους.
Μη ξεχνάμε και το χρηματικό έπαθλο που επισφραγίζει αυτόν τον "προγραμματισμένο" έρωτα. Στην πραγματική ζωή το πολύ πολύ το έπαθλο στη καλύτερη είναι η ηδονή στη χειρότερη η οδύνη. Κοστίζουν και τα δύο άλλα είναι ένα κόστος εκτός προγράμματος και τηλεθέασης, είναι ένα προσωπικό κόστος στο μερίδιο ψυχής του καθενός».
Πώς διαμορφώνεται ο έρωτας στα χρόνια των dating reality και dating apps;
«Οι γνωριμίες είτε στα dating ριάλιτι είτε στα dating apps έχουν αλλάξει. Θα λέγαμε ότι έχει φύγει ο αυθορμητισμός και όλα περνάνε από το γυαλί της οθόνης και γίνονται πιο απόμακρα. Οι έντονοι ρυθμοί ζωής και η πανδημία αύξησαν την χρήση των dating apps, όπως ήταν λογικό.
Περνάμε πρώτα από το φίλτρο τον άλλον κι αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Ο τρόπος που ερωτευόμαστε μέσα μας δεν αλλάζει, το φαντασιακό σενάριο του καθενός παραμένει σταθερό, αυτό που αλλάζει όμως είναι το πού και το πώς».
Τελικά, ποιοι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στην κατανάλωση τέτοιου περιεχομένου;
«Αυτό που με ανησυχεί είναι όπως η βιομηχανία πορνό άλλαξε τον τρόπο που τα υποκείμενα κάνουν σεξ, ότι τελικά η βιομηχανία του τηλεοπτικού έρωτα μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που ερωτευόμαστε. Λείπει η διαμεσολάβηση του άλλου, το φαντασιακό καθοδηγείται από συγκεκριμένες πλατφόρμες και η ενδεχομενικότητα της συνάντησης στη ζωή, γίνεται προκαθορισμένη αφαιρώντας τον αυθορμητισμό και τη διάσταση του τυχαίου, μιας και ο αλγόριθμος του έρωτα διαφέρει από τον αλγόριθμο μιας μηχανής».
H Μαρία Δήμου είναι Ψυχολόγος Λακανικού Προσανατολισμού και μπορείτε να τη βρείτε στο www.mariadimou.gr.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
