Μια ιστορική Συμφωνία που έβαλε τέλος σε μια διαμάχη πολλών δεκαετιών. Ένας πρωτόγνωρος διχασμός που έφτασε ακόμα και σε προτροπή, από το βήμα της Βουλής, για εκδήλωση πραξικοπήματος. Η Συμφωνία των Πρεσπών έγινε πραγματικότητα μια ημέρα σαν σήμερα και κατόρθωσε, παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα, να φέρει την ηρεμία σε μια περιοχή που την είχε ανάγκη και με τις σημερινές εξελίξεις να την καθιστούν κάτι περισσότερο από επιβεβλημένη.
Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας μέχρι τις Πρέσπες
Το «Μακεδονικό» ως πολιτικό και... χωροταξικό ζήτημα, χρονολογείται ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ξεκίνησε ως ζήτημα εκπαιδευτικό και εκκλησιαστικό μεταξύ της Σερβίας, της Βουλγαρίας και βέβαια της Ελλάδας για τον έλεγχο των μακεδονικών εδαφών της παραπαίουσας εκείνη την εποχή Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στο πέρασμα του χρόνου πολλά ήταν τα επεισόδια που είχαν προκληθεί πάνω στο ζήτημα αυτό. Οι δυο Βαλκανικοί πόλεμοι, ωστόσο, ήταν αυτοί που σε μεγάλο βαθμό ευθύνονται για την... χωροταξική πραγματικότητα όπως τη γνωρίζαμε εμείς. Η επιμονή στη λέξη «χωροταξικό» προφανώς και δε γίνεται τυχαία. Μέχρι και τότε δεν είχε υπάρξει κάποιο οργανωμένο έθνος που να διεκδικεί μια «μακεδονική» ταυτότητα. Το 1913 το μεγαλύτερο μέρος (60%) της Μακεδονίας είχε περιέλθει στην Ελλάδα (Μακεδονία του Αιγαίου), ένα μικρότερο (30%) στη Σερβία (Μακεδονία του Βαρδάρη) και το έλασσον (10%) στη Βουλγαρία (Μακεδονία του Πιρίν).
Η εθνότητα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής μπήκε ως ζήτημα όταν Σερβία και Βουλγαρία την περίοδο πριν την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και λίγο πριν το τέλος του, άρχισαν να τσακώνονται και να έχουν μεγαλύτερες βλέψεις. Ο Τίτο θεώρησε πως η δημιουργία ενός ομόσπονδου κρατιδίου, της «Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας», θα έλυνε το θέμα αφού, ουσιαστικά θα «προλάβαινε» τους ανταγωνιστές και θα αναγνώριζε αυτός πρώτος το «μακεδονικό έθνος»! Ούτε βέβαια τότε έγινε κάποια ιδιαίτερη πρόοδος.
Και κάπως έτσι φτάσαμε στο τελευταίο και κρισιμότερο στάδιο του «Μακεδονικού». Με την πτώση του Ανατολικού Μπλόκ και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, προέκυψε η «Δημοκρατία της Μακεδονίας» η οποία με σύμβολο τον Ήλιο της Βεργίνας, ανακήρυξε την ανεξαρτησία της έχοντας ξεκάθαρες αλυτρωτικές και αναθεωρητικές αναφορές στο Σύνταγμα της.
Ακολούθησε μια ταραγμένη περίοδος με συλλαλητήρια, εμπάργκο, πολιτικές κόντρες και την ελληνική διπλωματία άκαμπτη να παραμένει στη «σκληρή» θέση της η οποία ήταν «ούτε Μακεδονία, ούτε παράγωγά του» στην ονομασία της γειτονικής χώρας.
Η Συμφωνία των Πρεσπών
Με το πέρασμα των χρόνων η Ελλάδα αντιλήφθηκε, «βοηθούμενη» βέβαια και από τη δυτική πίεση που ασκούσαν τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ (για λόγους που σήμερα, πλέον, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα και έχουν να κάνουν με τις ζώνες επιρροής στα Βαλκάνια και το νοτιοανατολικό άκρος της Ευρώπης), αντιλήφθηκε πως η λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγο αυτής είναι μάλλον απίθανο να λείπει από το όνομα της γειτονικής χώρας.
Τελικά, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 17 Ιουνίου 2018, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της (μέχρι τότε) πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας υπέγραψαν στη Μεγάλη Πρέσπα την ομώνυμη συμφωνία, με τη γειτονική χώρα να μετονομάζεται και επίσημα σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας».
Ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έκανε λόγο για «μια νέα εποχή στα Βαλκάνια», ενώ η Νέας Δημοκρατία, κατηγόρησε τόσο εκείνο όσο και τον κυβερνητικό του εταίρο Πάνο Καμμένο ότι «εκχώρησαν στους πολίτες της πΓΔΜ τη δυνατότητα να αυτοαποκαλούνται “Μακεδόνες” και να υποστηρίζουν ότι μιλούν την τάχα μακεδονική γλώσσα».
Η Συμφωνία δεν έγινε άμεσα αποδεκτή τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας όσο και σε εκείνο της γειτονικής χώρας. Είναι ενδεικτικό πως η πολιτική εκμετάλλευση ενός τόσο ευαίσθητου ζητήματος προκάλεσε ακραίες και διχαστικές ρητορικές ή ακόμα και πρακτικές οι οποίες αν και με την πάροδο του χρόνου ξεπεράστηκαν άφησαν το σημάδι τους. Ποιος μπορεί, άλλωστε, να ξεχάσει τις σφαίρες που εστάλησαν στον Νίκο Κοτζιά ή την από του βήματος της Βουλής προτροπή του βουλευτής της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», Κωνσταντίνου Μπαρμπαρούση για την εκδήλωση πραξικοπήματος προκειμένου να μην περάσει η Συμφωνία! Ο διχασμός ήταν πρωτόγνωρος και ερχόταν λίγο καιρό μετά τα όσα τραγικά είχε βιώσει η χώρα την περίοδο των Μνημονίων.
Ανάλογες αντιδράσεις, βέβαια, υπήρχαν από ακραίους κύκλους και στη Βόρεια Μακεδονία. Εκεί αυτό που τους... πείραξε, ήταν πως η Συμφωνία κατοχυρώνει «Μακεδονική» υπηκοότητα και όχι «Μακεδονική» εθνικότητα με τον τότε αρχηγό ης αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι να δηλώνει πως «αυτό σημαίνει ότι από μόνοι μας απαρνηθήκαμε το έθνος»!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
