Η ποπ κουλτούρα του πλανήτη Γη, εν έτει 2023, βλέπει τον κόσμο με μάτια ροζ και χαμόγελο Barbie. Barbiecore αισθητική σε ρούχα, παπούτσια, γκάτζετ, Barbieheimer σε viral memes, posts, hot takes, από εκείνους που μέσω του διαπρογραμματικού σχολιασμού των ταινιών Barbie και Oppenheimer, συσπειρώνουν τα κοινά κάθε ηλικίας ανά τον κόσμο, και εν τέλει τα πείθουν να δώσουν το παρών στην πλησιέστερη κινηματογραφική αίθουσα, για να δουν "Barbie" και "Oppenheimer".
Η ταινία Barbie είναι φαινόμενο του Box Office με εισπράξεις εισιτήριων που ξεπερνούν το 1 δισ. δολάρια, και στο πέρασμα της συμπαρασύρει κι άλλα φιλμικά blockbusters σε ανάλογα ρεκόρ. Και στο soundtrack ακούμε "Barbie Girl" σε remix από τον Dj Tiesto, αλλά και σε μια ακόμα εκδοχή urban pop από τη Νίκι Μινάζ.
Μετά από 20+ χρόνια διακριτικής σιωπής, οι Aqua είναι και πάλι επίκαιροι, το ίδιο και το προβοκατόρικο χιτ τους. Μα πώς φτάσαμε ως εδώ;
Όλα ξεκίνησαν από μια «αράχνη»
Ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω στο 1994. Είναι η εποχή που οι φίλοι Σγιόρεν Ραστέντ και Κλάους Νορίν καλούνται να γράψουν το soundtrack της ταινίας
'Frække Frida og de frygtløse spioner'. Η μουσική που έγραφαν είχε παιδικό χαρακτήρα, όμως ήθελαν να δημιουργήσουν και κάτι πιο χορευτικό, πιο κοντά στο κλίμα της eurodance, που σάρωνε εκείνη την εποχή.
Εκείνη την εποχή γνώρισαν τον Ριένε Ντιβ, έναν ανερχόμενο dj που έπαιζε μουσική σε κλαμπ της Κοπεγχάγης. Όταν ολοκληρώθηκε αυτό το project, οι τρεις φίλοι θέλησαν να συνεχίσουν να συνεργάζονται, και έθεσαν ως νέο στόχο, να βρουν μια κοπέλα για το συγκρότημά τους.
Ο Ριένε θα έκανε ραπ φωνητικά και η επίδοξη τραγουδίστρια θα προσέθετε τις πιο μελωδικές τραγουδιστικές πινελιές. Τη βρήκαν στο πρόσωπο της Λιένε Νίστραμ, μιας νεαρής κοπέλας που τραγουδούσε σε πάρτι κρουαζιερόπλοιων(!). Μαζί δημιούργησαν τους Joyspeed, και το πρώτο τους κομμάτι ήταν μια techno διασκευή στο παιδικό "Itsy bitsy spider". Ναι, όπως το ακούσατε.
Μετά από αυτό το αίσχος, οι Joyspeed αποφάσισαν να αλλάξουν όνομα και με τη βοήθεια ενός νέου μάνατζερ να προσεγγίσουν δισκογραφικές εταιρείες. Χρειάζονταν και ένα πιασάρικο τραγούδι όμως.
Η μπάντα ηχογραφούσε μανιωδώς. Σε ένα διάλειμμα, ο Σγιόρεν είχε βρεθεί σε ένα κατάστημα της Κοπεγχάγης για να παρακολουθήσει μια έκθεση μοντέρνας τέχνης. Εκεί είδε ένα σωρό από κούκλες Barbie, σε ένα χώρο που έμοιαζε με πλανήτη. «Σκέφτηκα αμέσως "life in plastic, it's fantastic". Μου φάνηκε φοβερή ατάκα για ένα μουσικό κομμάτι. Μετά έγραψα και το "c'mon Barbie, le'ts go party". Το κομμάτι είχε ξεκινήσει ήδη να γράφεται» έλεγε χρόνια αργότερα ο Σγιόρεν στο Rolling Stone.
Το "Barbie Girl" γράφτηκε το καλοκαίρι του 1996 σαν ένα αυτοσχεδιαστικό λεκτικό πινγκ πονγκ ανάμεσα στα μέλη της μπάντας. Το πιο εντυπωσιακό, ήταν οι «ψηλές» φωνητικές πινελιές της Λιένε, που όλοι νόμιζαν ότι είχαν «πειραχτεί» με στουντιακά εφέ. Κι όμως, όχι. Το single κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς και το πρώτο τους album, Aquarium, τον Φεβρουάριο του 1997.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1997, σε μια εποχή παντοκρατορίας από boy/girl bands, οι Aqua έφταναν στο #6 του αμερικάνικου Singles chart. Μα τι θράσος!
Το νόημα
“I’m a blond bimbo girl in a fantasy world,” “Dress me up, make it tight, I’m your dolly,”
“You can brush my hair, undress me everywhere.”
Τι έχουμε εδώ; Ένα τραγούδι για ένα ξανθό «χαζό κορίτσι σε ένα φανταστικό κόσμο», που παρακαλάει το συνοδό της: «Ντύσε με, βάλε μου κάτι στενό, είμαι η κουκλίτσα σου». «Μπορείς να μου βουρτσίσεις τα μαλλιά, να με γδύσεις παντού».
Τι έχουν να πουν οι ίδιοι οι Aqua για το νόημα των στίχων; Ο Σγιόρεν είχε δηλώσει: «Ήταν ένα τραγούδι για τις πλαστικές επεμβάσεις, με ορισμένα αποσπάσματα λίγο πιο σεξουαλικά. Όταν η Mattel μας έκανε μήνυση, οι δικηγόροι μας μας ζήτησαν να αλλάξουμε την ιστορία. Μας έλεγαν «μην πείτε κάτι σεξουαλικό, σας παρακαλούμε». Αλλά δεν θέλαμε να περάσουμε κάποιο μήνυμα, θέλαμε απλώς να γράψουμε ένα αστείο τραγούδι».
Η Λιένε είχε πει: «Ναι, είναι ακραίο, όσο ακραίο είναι ένα μέσο ποπ τραγούδι. Αν θέλεις να βρεις διάφορα νοήματα, μπορείς να βρεις ένα σωρό. Αλλά εμείς θέλαμε να σατιρίσουμε γυναίκες όπως η Πάμελα Άντερσον με την τέλεια εικόνα και το τέλειο σώμα. Θέλαμε να σατιρίσουμε το 'τέλειο κορίτσι'. Αυτός ήταν ο σκοπός μας».
H συνέχεια
Οι Aqua προσπάθησαν με κάθε τρόπο να καβαλήσουν το κύμα της σουηδικής «επίθεσης» στα αμερικάνικα charts, αν και Δανοί. Τα κομμάτια "My Oh My" και "Doctor Jones" διατήρησαν το momentum της φήμης τους, ενώ έδιναν αδιάκοπα συναυλίες ανά τις ΗΠΑ. Με το single "Lollipop" (Candyman)" οι συμπαθείς Σκανδιναβοί βλέπουν το άστρο τους στη λεωφόρο της δόξας του Χόλιγουντ να δύει κάπως πρόωρα είναι η αλήθεια.
Οφείλουμε πάντως να θυμηθούμε και το "Turn Back Time" με τη μελωδική, trip hop γραμμή του, μια μπαλάντα που δεν μοιάζει με τίποτα απ' όσα έκαναν οι Aqua.
Η μήνυση
«Το τραγούδι αυτό αποτελεί κοινωνικό σχόλιο και δεν δημιουργήθηκε ούτε εγκρίθηκε από τους δημιουργούς της κούκλας Barbie» έγραφε μήνυμα στο album "Aquarium". Δεν έφτανε αυτό. Το 2000, η εταιρεία Mattel έκανε μήνυση στη δισκογραφική MCA, με την κατηγορία της παράνομης χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων. Η εταιρεία μεταξύ άλλων θεώρησε ως παραβίαση ακόμα και τη χρήση του χρώματος ροζ, περιγράφοντας το ως "Barbie pink".
Σε μια ακροαματική διαδικασία που διήρκεσε χρόνια, όπου τα μέλη της μπάντας λόγω νομικών δεσμεύσεων δεν μπορούσαν να κάνουν την παραμικρή αναφορά στο τραγούδι, το αποτέλεσμα ήταν ένας συμβιβασμός μεταξύ των δύο πλευρών, στη βάση ότι ο χαρακτηρισμός "Barbie" δεν είναι απαραίτητο να περιγράφει το παιχνίδι, που έχει την ίδια επωνυμία. Ο δικαστής Κοζίνσκι ολοκλήρωσε τη δικαστική αυτή διαμάχη με τη μυθική ατάκα: «Οι αντίδικοι καλούνται να χαλαρώσουν». Επί λέξει, "the parties are advised to chill".
Αξίζει να τονίσουμε πάντως, πως μερικά χρόνια αργότερα, η Mattel συνεργάστηκε με τους Aqua, χρησιμοποιώντας μια πιο «σεμνή» παραλλαγή του κομματιού "Barbie Girl" για εμπορική καμπάνια. Ό,τι είπανε, νερό κι αλάτι.
Σήμερα;
Η ζωή τους θυμίζει τους Fleetwood Mac, χωρίς όμως τη συνέπεια στη δημιουργία σπουδαίων ποπ τραγουδιών. Τουτέστιν, η Λιένε ήταν σε σχέση αρχικά με τον Ριένε και στη συνέχεια, όταν χώρισαν, βρέθηκε σε σχέση με τον Σγιόρεν, με τον οποίο παντρεύτηκαν, έκαναν δύο παιδιά και ύστερα χώρισαν. Η μπάντα διαλύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και από το 2016 είναι ξανά ενεργή και προσπαθεί με νέες κυκλοφορίες να θυμίσει κάτι από το fun και τον αυτοσαρκασμό του "Barbie Girl".
Η νέα τους «ανάσταση» με αφορμή την ταινία "Barbie" μέσω millenial pop διασκευών, τους έχει φέρει σε περιοδεία ανά την Ευρώπη.
Τι μας αφήνει σήμερα το "Barbie Girl"
Είχε δίκιο η Λιένε, ο καθένας μπορεί να αποκομίσει το δικό του νόημα από το "Barbie Girl". Αν αναλύσουμε με «στεγνή» κυριολεξία τους στίχους του, ίσως εκεί αποκαλύπτεται μια σκοτεινή αλήθεια για ένα κορίτσι «έτοιμο για όλα», πίσω από bubblegum pop συγχορδίες. Δεκτό, αν και δεν συμφωνώ με μια τέτοια προσέγγιση. Το "Barbie Girl" πιστεύω πως ήταν μια ποπ δημιουργία που τόλμησε να «προσεδαφιστεί» σε μια μουσική βιομηχανία, η οποία έπαιρνε πάρα πολύ σοβαρά τον εαυτό της και τις μελιστάλακτες ποπ τσιχλόφουσκες που δημιουργούσε.
Σε αυτό τον κόσμο, οι Aqua συστήθηκαν με ένα χαρούμενο, φωτεινό, «ξεσηκωτικό» χορευτικό κομμάτι, που δεν έπαιρνε και τόσο στα σοβαρά τον εαυτό του, ή τουλάχιστον αυτό ήθελε να μας δείξει, μέχρι να εκτοξεύσει τα αυτοσαρκαστικά του βέλη. Ήταν ο καθρέφτης ενός κόσμου που δόξαζε (και συνεχίζει να δοξάζει) το επιφανειακό, το χάρτινο. Το "Barbie Girl" ήταν ένα χαρούμενο, αστείο, κυνικό ποπ κομμάτι που σε προκαλούσε να χορέψεις, όπως είχαν δηλώσει και οι ίδιοι οι Aqua στο MTV. Αυτή η Barbie κατάκτησε το στόχο της.
(με πληροφορίες από Rolling Stone, Mattel, MCA Records)
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
