Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία πρόκειται για μια τραγωδία δίχως προηγούμενο και κατά πάσα πιθανότητα δίχως... επόμενο. Πόσο πιθανό, άλλωστε, είναι να υπάρξει ξανά μια ζυθοπλημμύρα. Και όχι απλά να υπάρξει αλλά να προκαλέσει και τον θάνατο οκτώ ανθρώπων! Αυτό που έγινε μια ημέρα σαν σήμερα, πριν από 209 χρόνια στο Λονδίνο είναι πραγματικά ασύλληπτο.
Ένα πρόβλημα στο οποίο κανείς δεν έδωσε σημασία
Ήταν Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 1814, μέχρι το απόγευμα εκείνης της ημέρας όλα κυλούσαν απόλυτα φυσιολογικά στο West End του Λονδίνου το οποίο εκείνη την εποχή ήταν γεμάτο από παράγκες. Ολόκληρη η περιοχή μαστιζόταν από την ανεργία και τη φτώχεια. Ήταν μια τρομακτικά υποβαθμισμένη περιοχή όπου έμεναν κυρίως άποροι, ιερόδουλες και πάσης φύσεως κακοποιοί. Στη γειτονιά έμεναν και πάρα πολλοί Ιρλανδοί μετανάστες. Σε εκείνη την περιοχή είχαν χτίσει τις εγκαταστάσεις τους αρκετές βιομηχανίες οι οποίες εκμεταλλεύονταν το γεγονός πως εκεί μπορούσαν να βρουν φτηνά εργατικά χέρια.
Ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της περιοχής βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Τότεναμ Κορτ και Όξφορντ. Ήταν η αγγλική ζυθοποιία «Horse Shoe Brewery» που είχε ιδρυθεί το 1764. Από το 1809 μετονομάστηκε σε «Meux and Company», πέρασε στα χέρια του σερ Χένρι Μάιοξ, βουλευτή του Συντηρητικού Κόμματος και έγινε ο βασικός παραγωγός της μαύρης μπίρας (porter).
Μέσα στο εργοστάσιο υπήρχε μια τεράστια ξύλινη δεξαμενή, ύψους έξι μέτρων, που περιείχε 600 τόνους μπίρας ή αλλιώς 3.500 βαρέλια porter! Την τεράστια αυτή ξύλινη κατασκευή την «έδεναν» μεγάλοι σιδερένιοι δακτύλιοι. Κάθε ημέρα ένας από τους εργάτες πήγαινε σε αυτή τη δεξαμενή και έκανε έναν έλεγχο προκειμένου να βεβαιωθεί πως οι δακτύλιοι αυτοί παρέμεναν στη θέση τους και δεν κινδύνευε η όλη κατασκευή.
Εκείνο το απόγευμα υπεύθυνος για τον συγκεκριμένο έλεγχο ήταν ο αποθηκάριος Τζόρτζ Κρικ ο οποίος όταν πήγε στη δεξαμενή διαπίστωσε πως ένας από τους σιδερένιους δακτυλίους (ο κάθε ένας από αυτούς ζύγιζε κάτι παραπάνω από 315 κιλά!) είχε μετακινηθεί από τη θέση του και είχε γλιστρήσει προς τα κάτω. Επειδή, όμως, αυτό ήταν κάτι που συνέβαινε 2-3 φορές μέσα στο χρόνο, ο Κρίκ επέλεξε να μη σημάνει συναγερμό και έσπευσε να ενημερώσει τον εργοδότη του. Εκείνος, παρά το γεγονός ότι η δεξαμενή ήταν γεμάτη καυτή μπίρα, του λέει πως δεν πρόκειται να συμβεί το παραμικρό από ένα δακτύλιο που απλά γλίστρησε. Του ζήτησε να γυρίσει στη δουλειά του και να γράψει μια επιστολή με την οποία θα ενημέρωνε τον επόμενο εργάτη που θα αναλάβει βάρδια για να έχει το νου του και να κάνει αυτός ότι ήταν απαραίτητο προκειμένου να διορθωθεί η συγκεκριμένη «αστοχία».
Αυτό, όμως, ήταν ένα ολέθριο λάθος. Λίγα λεπτά μετά, αποδείχθηκε με τραγικό τρόπο πως το πρόβλημα με τον τεράστιο σιδερένιο δακτύλιο ήταν σοβαρότερο απ΄ ότι φαινόταν.
Πώς προκλήθηκε το φονικό «τσουνάμι» μπίρας
Ήταν περίπου 5:30 το απόγευμα όταν ο Κρικ που επιθεωρούσε το υπόλοιπο εργοστάσιο άκουσε μια τεράστια έκρηξη! Έτρεξε αμέσως προς το σημείο της δεξαμενής και αυτό που φοβόταν είχε γίνει. Ο δακτύλιος είχε υποχωρήσει ακόμα περισσότερο με αποτέλεσμα η τεράστια δεξαμενή να «σκάσει». Ήταν τέτοια η δύναμη της έκρηξης που η ξύλινη δεξαμενή έσπασε σε μικρά κομμάτια, κατέρρευσε ο πίσω τοίχος της ζυθοποιίας, ενώ από το ωστικό κύμα έσπασαν και παρακείμενα βαρέλια (μικρότερα σε μέγεθος από την τεράστια δεξαμενή) τα οποία ήταν και αυτά γεμάτα μαύρη μπίρα!
Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής η έκρηξη ακούστηκε σε απόσταση οκτώ χιλιομέτρων ενώ πάνω από 1.500 τόνοι μπίρας μετατράπηκαν σε ένα ορμητικό τσουνάμι ύψους σχεδόν 5 μέτρων που ξεχύθηκε προς την παρακείμενη παραγκούπολη!
Η πλημμύρα έφτασε στην οδό George και τη New Street μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτό που έκανε ακόμα χειρότερη την κατάσταση είναι πως οι δρόμοι δεν είχαν σύστημα αποχέτευσης και μετατράπηκαν σε ποτάμια. Όσοι κάτοικοι είχαν την ατυχία να βρεθούν στο καταστροφικό πέρασμα προσπαθούσαν να κρατηθούν από οτιδήποτε μπορούσαν προκειμένου να σωθούν από βέβαιο πνιγμό.
Το «τσουνάμι» της μαύρης μπίρας έμπαινε ορμητικά μέσα σε σπίτια. Σε ένα από αυτά η Mary Banfield και η τετράχρονη κόρη της Hannah είχαν μόλις καθίσει για να πάρουν το απογευματινό τους τσάι όταν εισέβαλε το «τσουνάμι». Σκοτώθηκαν και οι δύο. Σε ένα άλλο σπίτι, μια οικογένεια από την Ιρλανδία θρηνούσε ένα δίχρονο αγόρι το οποίο είχε πεθάνει την προηγούμενη μέρα. Η μητέρα του αγοριού, η Anne Saville και τέσσερις ακόμα συγγενείς σκοτώθηκαν. Το... παλιρροϊκό κύμα έριξε τον τοίχο της παμπ «Tavistock Arms», παγιδεύοντας και σκοτώνοντας ακαριαία την έφηβη σερβιτόρα Eleanor Cooper, η οποία εκείνη την ώρα καθάριζε το μέρος πίσω ακριβώς από τον τοίχο που έπεσε. Συνολικά, οκτώ γυναίκες και παιδιά έχασαν τη ζωή τους.
Όλοι όσοι βρίσκονταν μέσα στο εργοστάσιο ζυθοποιίας επέζησαν, αν και αρκετοί τραυματίστηκαν σοβαρά. Τρεις εργάτες διασώθηκαν τη στιγμή που η μπίρα είχε φτάσει μέχρι το στήθος τους ενώ ένας ακόμα βγήκε ζωντανός αργότερα μέσα από τα ερείπια.
Νεκροί ήταν οι:
- Eleanor Cooper, 14 ετών
- Mary Mulvey, 30 ετών
- Thomas Murry, 3 ετών (γιος της Mary Mulvey)
- Hannah Bamfield, ηλικία 4 ετών και 4 μηνών
- Sarah Bates, ηλικία 3 ετών και 5 μηνών
- Ann Saville, 60 ετών
- Elisabeth Smith, 27 ετών
- Catherine Butler, 65 ετών.
Σύμφωνα με τα όσα έγραψαν οι εφημερίδες τις επόμενες ημέρες, πολλοί κάτοικοι της περιοχής σκέφτηκαν να εκμεταλλευτούν την τραγωδία και με κουβάδες μάζευαν την μπίρα που είχε χυθεί προκειμένου να την καταναλώσουν οι ίδιοι ή να την πουλήσουν! Υπήρχε, μάλιστα, η πληροφορία πως ένας ακόμα άνθρωπος έχασε τη ζωή του από δηλητηρίαση αλλά κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Επιπλέον, εργαζόμενοι στο εργοστάσιο έβαλαν... εισιτήριο σε όσους ήθελαν να δουν τα ερείπια της ζυθοποιίας καθώς πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν στο West End για να δουν από κοντά το σημείο της τραγωδίας. Το ίδιο έκαναν και κάποιοι από τους συγγενείς των νεκρών που ζητούσαν εισιτήριο για να δει κάποιος τα θύματα της τραγωδίας. Με επέμβαση της αστυνομίας όλη αυτή η μακάβρια... επιχειρηματικότητα σταμάτησε τις επόμενες ημέρες.
Η διοίκηση του ζυθοποιείου οδηγήθηκε στη Δικαιοσύνη. Το δικαστήριο έκρινε πως το δυστύχημα ήταν... θέλημα θεού και κανείς δεν ευθυνόταν, ενώ δεν επιδίκασε κάποια αποζημίωση στα θύματα. Η «Meux and Company» βρέθηκε σε δεινή οικονομική θέση, καθώς είχε προπληρώσει τέλη και φόρους για τις χαμένες ποσότητες της μπίρας αλλά το βρετανικό κοινοβούλιο αποφάσισε πως θα πρέπει να της επιστραφούν οπότε η χρεοκοπία αποφεύχθηκε.
Το μόνο «θετικό» που προέκυψε από αυτή την τραγωδία είναι πως οι κανόνες ασφαλείας άλλαξαν. Οι ξύλινες δεξαμενές ζύμωσης σταδιακά καταργήθηκαν για να αντικατασταθούν από τσιμεντένιες δεξαμενές με ειδική επένδυση.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα ολόκληρη η περιοχή μύριζε μπίρα ενώ το ζυθοποιείο «Meux and Company» άλλαξε έδρα το 1921 και συνέχισε να λειτουργεί στο Wandsworth. Το μοιραίο κτήριο κατεδαφίστηκε το 1922 και σήμερα στη θέση του βρίσκεται το διάσημο «Dominion Theatre» στο West End.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
