Ο όρος «χειρότερη χρονιά» ακούστηκε αρκετά συχνά το 2020, όταν η υφήλιος βρέθηκε αντιμέτωπη με την πανδημία του κορονοϊού. Τα lockdowns αλλά και ο φόβος της αρρώστιας καθώς επίσης και του θανάτου επισκίασαν την καθημερινότητα με τους περισσότερους να είναι «κλειδωμένοι» στα σπίτια τους.
Αδιαμφισβήτητα ήταν μία δύσκολη χρονιά για εκατομμύρια ανθρώπους, ήταν όμως η χειρότερη; Θα μπορούσε, αλλά υπάρχουν και δυσκολότερες. Ιστορικοί και αρχαιολόγοι τείνουν στο 536 μ.Χ. ως τη δυσκολότερη χρονιά που έχει βιώσει η ανθρωπότητα.
Σίγουρα υπάρχουν χρονιές όπως το 1945, όταν και έπεσε η πρώτη ατομική βόμβα σε κατοικημένη περιοχή, όπου αξίζει μία θέση στη λίστα με τις χειρότερες χρονιές, ωστόσο το 536 μ.Χ. συνέβησαν γεγονότα που είχαν αρνητικές συνέπειες που επηρέασαν τη Γη για δεκαετίες.
Γιατί το 536 μ.Χ. ήταν η χειρότερη χρονιά για να είστε ζωντανοί;
Γιατί... έσβησε ο Ήλιος
Ο σύμβουλος του επιφανούς στρατηγού στο Βυζάντιο (Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία) Φλάβιου Βελισάριου, ο ιστορικός Προκόπιος, κατέγραψε το 536 μ.Χ., στην έκθεσή του για τους πολέμους με τους Βανδάλους: «κατά τη διάρκεια αυτού του έτους έλαβε χώρα ο φοβερότερος οιωνός, γιατί ο Ήλιος έδωσε το φως του χωρίς φωτεινότητα (...) και φαινόταν εξαιρετικά έντονα σαν έκλειψη Ηλίου, διότι οι σκιές που σχηματίζονταν (στο έδαφος) δεν ήταν σαφείς».
Ο Προκόπιος ταξίδευε μαζί με τον Βελισάριο για τη Σικελία όταν έγραψε πως ο Ήλιος δεν είχε φωτεινότητα και έμοιαζε με το φεγγάρι για έναν ολόκληρο χρόνο. Ωστόσο δεν ήταν ο μόνος που κατέγραψε την εξαφάνιση του φωτός, αφού και ο Μιχαήλ ο Σύρος έγραψε πως «ο Ήλιος ήταν σκοτεινός και το σκοτάδι διήρκησε 18 μήνες. Η κάθε ημέρα διαρκούσε 4 ώρες και το φως ήταν ελάχιστο. Τα φρούτα δεν ωρίμαζαν και το κρασί είχε γεύση από ξινά σταφύλια».
Σύμφωνα με ερευνητές του Χάρβαρντ, το 536 μ.Χ. συνέβη μια τρομερή έκρηξη σε ηφαίστειο της Ισλανδίας η οποία κυριολεκτικά έσβησε τον Ήλιο σε πολλές περιοχές της Γης αφού η τέφρα δημιούργησε στρώμα στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να μην περνούν οι ακτίνες. Μέχρι και σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης το σημείο όπου συνέβη η έκρηξη και δεν αποκλείεται να έγινε ακόμα και στο Ελ Σαλβαδόρ.
Γιατί ήρθε ο λοιμός
Τα δέντρα και τα φυτά χρειάζονται τον ήλιο για να επιβιώσουν. Για τουλάχιστον ένα χρόνο δεν υπήρχε απευθείας έκθεσή τους εξαιτίας της τέφρας από την έκρηξη του ηφαιστείου με αποτέλεσμα το 536 να καταστραφούν σοδιές σε όλο τον κόσμο και να έρθει ο λοιμός.
Γιατί επηρεάστηκε η θερμοκρασία της Γης για δεκαετίες
Ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι ακτίνες του Ηλίου δεν έφταναν στη Γη με... επιτυχία, η θερμοκρασία έπεσε, γεγονός που επηρέασε και αυτό τις σοδειές. Υπολογίζεται πως η θερμοκρασία της Γης έπεσε από 1,6 έως 2,5 βαθμούς Κελσίου ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για χαμηλές θερμοκρασίες τις επόμενες δεκαετίες. Τα ιρλανδικά χρονικά καταγράφουν τα εξής:
- «Καταστροφή των καλλιεργειών του ψωμιού στο έτος 536 μ.Χ.».
- «Καταστροφή των καλλιεργειών του ψωμιού τα χρόνια 536-539 μ.Χ.».
Γιατί άνοιξε ο δρόμος για την πανώλη
Το σύννεφο σκόνης που κάλυπτε τον Ήλιο δεν ήταν το μόνο αρνητικό για όσους ζούσαν το 536. Τότε «άνοιξε ο δρόμος» για την πανώλη που «χτύπησε» τους ανθρώπους που είχαν εξασθενημένο ανοσοποιητικό αφού δεν έπαιρναν βιταμίνες (D) όσο δεν τους «έβλεπε» ο Ήλιος. Η πανώλη «χτύπησε» όλες τις κοινωνικές τάξεις στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την αυτοκρατορία των Σασσανιδών, και τις παραθαλάσσιες πόλεις σε όλη την λεκάνη της Μεσόγειου.
Ο αριθμός των θανάτων είναι αβέβαιος, ενώ οι σύγχρονοι μελετητές πιστεύουν ότι η πανούκλα σκότωνε πάνω από 5.000 άτομα την ημέρα στην Κωνσταντινούπολη κατά την κορύφωση της. Με τη συσσώρευση τόσων νεκρών σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, οι σοροί ρίχνονταν στη θάλασσα που τις ξέβραζε. Ο Ιουστινιανός είχε ζητήσει να απομακρυνθούν οι σοροί από την Κωνσταντινούπολη και το μόνο που κατάφερε είναι να κολλήσουν οι υγιείς που τις μετέφεραν.
Η αρχική πανούκλα σκότωσε τελικά ίσως το 40% των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης και προκάλεσε το θάνατο έως και του ενός τέταρτου του ανθρώπινου πληθυσμού της Ανατολικής Μεσογείου. Ονομάστηκε Πανώλη του Ιουστινιανού και κορυφώθηκε από το 541 έως το 549.
Γιατί ήταν καλοκαίρι και χιόνιζε
Το 536 το κλίμα στην Κίνα και τη Μεσοποταμία... τρελάθηκε και έβρεχε σκόνη. Ο χρονικογράφος Ναν Σι έγραψε για κίτρινη σκόνη που έπεφτε από τον ουρανό. Μάλιστα χρονικογράφοι των βορειοανατολικών δυναστειών έγραψαν για χειμωνιάτικο καιρό τους καλοκαιρινούς μήνες με χιόνια τον Αύγουστο.
Ο... χειμώνας μέσα στο καλοκαίρι προκάλεσε την καθυστέρηση της συγκομιδής με αποτέλεσμα να έρθει ο λοιμός που διήρκησε για τουλάχιστον δύο χρόνια και σκότωσε μέχρι και το 80% του πληθυσμού.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
